Mate als verbinding tussen culturen
Een maandje geleden. Ik ben weer eens bij mijn Syrische ‘taalmaatje’ Mohammad op bezoek. Ook zijn net in Nederland aangekomen aangetrouwde zwager Ahmed is aanwezig, maar die spreekt nog geen Nederlands. Vanzelfsprekend komt Mohammad’s vrouw Razan met allerlei hapjes aan, waaronder pepernoten. Dus ik zeg: “Ha! Pepernoten!” “Ja, voor Halloween”, zegt Razan die uit het winkelaanbod duidelijk alle verschillende feestdagen niet uit elkaar kan houden. Als taalmaatje help ik niet alleen met hulpwerkwoorden en het verschil tussen ij en ei, maar soms ook met cultuur, samenleving en bureaucratie. Dus ik leg uit dat pepernoten voor Sinterklaas zijn. “Maar dat is toch pas in december?” waarop het gesprek al gauw richting chocolade paaseitjes en kerstbrood gaat, en de verschillen daarvan met paasbrood.
Maar of ik wat wil drinken? Bescheiden vraag ik om een kopje thee. Mohammad en Ahmed vragen iets anders, in het Arabisch. Even later komt Razan terug met een kopje thee voor mij en tot mijn verbazing iets wat wel heel erg op Argentijnse mate lijkt. Ik vroeg wat dat is. Blijkt het inderdaad Argentijnse mate te zijn! Met bombilla (metalen rietje) y todo! Vooral Ahmed is een groot fan van “matoe” zoals hij het uitspreekt, maar Mohammad vindt het ook lekker (hoewel hij het met suiker drinkt). Ze vertellen dat mate ook in Syrië behoorlijk populair is hoewel men daar niet zoals in Argentinië (want dat hadden zo op de televisie gezien) de hele dag met thermoskannen heet water onder hun arm rondlopen. Ook drinken Syriërs in gezelschap bij voorkeur uit hun eigen cuia (kalebas) die ze dus niet doorgeven. Maar waar kun je in hier je hier in de buurt mate kopen? Nou, gewoon bij de Marokkaan in het winkelcentrum!
“Hij had het eerst niet”, vertelt Mohammad, “maar toen ik er naar vroeg heeft hij het speciaal voor mij en andere Syriërs besteld. Twee en een halve euro per pak. Is niet duur. Hij verkoopt nu zelfs deze dingetjes” en wijst naar de metalen bombillas. Ik wist dat er redelijk wat emigratie geweest is uit Syrië en Libanon naar Argentinië en omgeving en blijkbaar zijn er ook invloeden terug geweest. Eerder dit jaar had ik de mate-ingrediënten nog in Bolivia op de markt zien liggen toen ik daar min of meer in de buurt van de grens was. Maar ik had nooit gedacht dat ik nog eens echte Argentijnse mate van de Marokkaan zou drinken bij een Syriër thuis in een dorp in Midden-Nederland…