Van de redactie

De condor vliegt voorbij

6 oktober 2020

Mark Weenink

Irritante evergreen of prachtige Andesplaat?

Waar zijn ze gebleven? De latinomuzikanten die in kleurige poncho met hun zwarte vlechten muziek maakten voor de ingang van winkelcentra, als Latijns-Amerikaanse ‘variant’ op het draaiorgel. ‘Panfluitindianen’ zoals een kennis van mij ze ooit oneerbiedig noemde. Met hun kleine snaarinstrumenten en bamboe blaasinstrumenten vormden ze een vertrouwd onderdeel van het Nederlandse straatbeeld. Als je ze vaker tegenkwam, dan leerde je hun oeuvre kennen.

El Cóndor Pasa was een van de nummers waarvan je zeker wist dat ie langs zou komen. De herkenbare panfluit, het weidse getokkel op de snaren. Het nummer werd in 1913 gecomponeerd door de Peruaan Daniel Alomía Robles en is gebaseerd op traditionele Andesmuziek, een Peruaans volksliedje uit de achttiende eeuw. De tekst werd geschreven door Julio Baudoin.

De vertolkers van de evergreen in onze straten kwamen vooral uit Ecuador, uit het stadje Otavalo om precies te zijn, waar de inwoners bekend staan om hun handelsgeest. Ze trokken de wijde wereld in om handel te drijven en muziek te spelen om in hun onderhoud te voorzien en geld naar huis te sturen.

Naast El Cóndor Pasa speelden ze latinoklassiekers als Guantanamera, La Bamba en La Colegiala én veel bekende ‘westerse’ nummers van Queen, The Beatles enzovoort. Dat willen de mensen horen, was kennelijk gedachte. En ja, het was muziek die men herkende inderdaad, in tegenstelling tot veel andere Latijns-Amerikaanse nummers die in Nederland buiten de geijkte categorie vielen.

Verwende reiziger

Wereldwijd werd het nummer vooral bekend door de vertolking in 1970 van Simon & Garfunkel, El Cóndor Pasa (If I Could) op het album Bridge over Troubled Water. Volgens Wikipedia zijn er meer dan vierduizend versies van El Condor Pasa gemaakt en iets van driehonderd verschillende teksten op de melodie geschreven. Het nummer werd onder andere gecovered door grote namen als Plácido Domingo, Celia Cruz, Marc Anthony en José Feliciano. En door onze eigen Zangeres Zonder Naam, die het nummer Overzee doopte. Nick & Simon (uit Volendam) deden ook een duit in het zakje, in hun eigen muzikale zoektocht naar hun Amerikaanse zangduo.

Kortom, je bevindt je in goed gezelschap als je het nummer kent en wellicht kunt mee neuriën. Het nummer is alles tegelijk: mooi, afgezaagd, grijsgedraaid en daardoor soms irritant, cliché en nostalgisch.

Ga je vervolgens op reis in Zuid-Amerika en je ziet straatmuzikanten, dan is de kans groot dat je weer hetzelfde repertoire om je oren krijgt. Met name op plekken waar toeristen komen. El Cóndor Pasa ontbreekt dan nooit. ‘Niet weer’, denk je dan als verwende reiziger.

Wat is dat toch dat muzikanten vaak dezelfde voorspelbare muziek spelen, niet alleen Spaanstalig maar vaak ook westerse nummers? Alsof je daarvoor naar de andere kan van de wereld bent gereisd. En nu we het er toch over hebben, waarom krijgen ‘wij toeristen’ altijd pizza voorgeschoteld?! Omdat we dat ook eten, is natuurlijk het eerlijke antwoord. Enfin, ik dwaal af.

Draconische versies

Kortom, El Cóndor Pasa raakt een gevoelige snaar bij mij. Zeker als je het dan hoort in Peru in de bergen van de Andes, waar de condors daadwerkelijk overvliegen. Met zo’n moment in gedachten kun je de charme van het nummer niet negeren. Het is het ultieme Andesgevoel dat het nummer oproept, de koude frisse lucht die je in de longen prikt, mogelijk het lichte gevoel in je hoofd door de hoogte. Eventueel de bittere smaak van cocabladeren in je mond. En ja, in de kern is het natuurlijk een mooi nummer.

Tot slot: typ voor de grap in ‘El Cóndor Pasa’ op Youtube en je krijgt naast een aantal mooie uitvoeringen ook de meest draconische versies, inclusief ‘authentieke’ Zuid-Amerikaanse taferelen met condors, paarden, bergen, Machu Picchu, Cusco, wolken, mist en de onvermijdelijke ‘panfluitindiaan’. U bent gewaarschuwd!

Deze bijdrage is onderdeel van de special Film, muziek & street art

 

Gerelateerde berichten

(Geen) linkse golf in Latijns-Amerika

(Geen) linkse golf in Latijns-Amerika

De laatste maanden duiken in de media regelmatig artikelen op met de kop: ‘Nieuwe linkse golf in Latijns-Amerika’. Zeker na de herverkiezing van Lula da Silva tot president van Brazilië is dit het geval. Nu hebben immers de zes grootste economieën van het continent een ‘linkse’ president. Naast Brazilië zijn dat Chili, Peru, Argentinië, Colombia en Mexico. In Midden-Amerika schaart Honduras zich ook in dit rijtje.

Lees meer
Komt er in 2023 toch nog een kleine revolutie?

Komt er in 2023 toch nog een kleine revolutie?

Op tweede kerstdag zag ik in een bioscoop met slecht zeven bezoekers de indrukwekkende documentaire Mi país imaginario (Mijn denkbeeldige land) van de Chileen Patricio Guzmán. Deze regisseur had tijdens de Chileense weg naar het socialisme van president Salvador Allende (1970-1973) een – door militairen in bloed gesmoorde – revolutie meegemaakt. Hij had niet gedacht daar nog eens een revolutie te beleven, tot eind 2019 bij de ‘sociale uitbarsting’ diepe onvrede over ongelijkheid en perspectiefloosheid naar buiten kwam. Jongeren vochten met de politie terwijl anderen massaal – soms wel een miljoen – vreedzaam demonstreerden. Maar anders dan tijdens Allende zonder politieke partijen en duidelijke leiders. Guzmán legde dat vast en interviewde ook bij de acties betrokken vrouwen. Op 8 maart 2020, internationale vrouwendag, liep ik zelf mee in zo’n massale, kleurrijke, vrolijke en optimistische demonstratie, vlak voor de coronapandemie.

Lees meer
Dansen op de vulkaan

Dansen op de vulkaan

Arm El Salvador, zo ver van God en zo dicht bij virtuele rijkdom. Die gedachte bekroop me toen media over de hele wereld berichtten dat het Midden-Amerikaanse land sinds 7 september de bitcoin (BTC) als wettig betaalmiddel accepteert. Dit is een gedecentraliseerde digitale munt die werkt zonder toezicht of controle van centrale banken.

Lees meer
agsdi-globe

Politiek & Maatschappij

agsdi-portrait

Kunst & Cultuur

agsdi-camera

Vrije tijd & Toerisme

agsdi-income

Economie & Ondernemen

agsdi-leaves

Milieu en Natuur

agsdi-learn

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This