Via horror legt cineast Jayro Bustamente Guatemala’s verdrongen gruwel bloot
La Llorona (gekwelde ziel) is de derde film van de Guatemalteekse cineast Jayro Bustamente. Het is een drieluik over drie beledigingen, drie scheldwoorden waarmee de dominante cultuur van Guatemala druk uitoefent op minderheden. De eerste film Ixcanul (2015) heeft als thema het discrimineren van de inheemse vrouw, de maya-vrouw. “Indiaan” was lange tijd de grootste belediging. De tweede belediging is “homo” in de film Temblores (2019); hierin wordt de link tussen homofobie, machismo en religie belicht. In deze derde film is “communist” het scheldwoord; iedereen die ijvert voor de rechten van anderen wordt weggezet als communist.
Twintig jaar na de in 1996 beëindigde burgeroorlog in Guatemala wordt ex-generaal Enrique Monteverde (gespeeld door Julio Díaz), inmiddels een oude man met beginnende dementie, berecht en schuldig bevonden voor zijn aandeel in de volkerenmoord. Tijdens het proces zakt hij in elkaar en in allerijl wordt hij naar het ziekenhuis vervoerd. 
Door vormfouten en corruptie komt hij op vrije voeten. Hij trekt zich terug in zijn luxueuze huis, samen met een bodyguard, zijn vrouw, zijn volwassen dochter, hun Indiaanse huishoudster en de nieuwe bediende Alma (María Mercedes Coroy). Monteverde begint vreemde dingen te horen en te zien in zijn huis.
La Llorona verwijst naar zowel een oude mythe – een moeder verdrinkt haar kinderen, en gaat ´s nachts huilend naar hen op zoek – als naar een gruwelijke episode uit de burgeroorlog. De door paranoïde visioenen gekwelde generaal in de film is weliswaar fictief, maar verwijst duidelijk naar Efraín Ríos Montt, onder wiens bewind tussen 1981 en 1983 tienduizenden burgers, voornamelijk van de oorspronkelijke Maya-bevolking, werden vermoord. Efraín Ríos Montt werd in 2013 veroordeeld, maar wist zijn straf te ontlopen.
Het verhaal wordt verteld door de ogen van drie vrouwen: zijn echtgenote die weigert het verleden onder ogen te zien, zijn dochter die steeds meer vraagtekens plaatst, en de kleindochter. Hoe zal zij later naar haar opa kijken?
Surrealistische horrorelementen gaan in La Llorona goed samen met de verschrikkingen van de werkelijkheid. Bustamente heeft vooral voor het horrorgenre gekozen om jongeren te bereiken. Omdat de jongeren van Guatemala niets weten en willen weten van deze geschiedenis, wil hij met deze film een deur openen en ze hiermee confronteren.
La Llorona ging in première op het Filmfestival van Venetië, waar Bustamante de prijs won voor Beste Film in de sectie Venice Days. Vanaf 1 augustus is de film in Guatemala online te zien.
Online in Nederland te zien:
cinemember.nl
pathe-thuis.nl
