In de korte documentaire The Tree (El Árbol) van regisseur Gastón Andrade staat een boom centraal die nodig is voor het uitvoeren van het Totonaakse ritueel van de voladores. Dit ritueel wordt uitgevoerd door vijf mannen in kleurrijke kostuums. Ze klimmen naar boven. Een man, de capitán, staat bovenop een hoge paal en vier mannen, de voladores, cirkelen bijna honderd meter naar beneden. Ze hebben een touw aan hun enkels gebonden en dalen in dertien omwentelingen af naar de grond met hun hoofd naar beneden. De capitán blijft bovenop de paal staan. Hij bespeelt een fluit en trom, danst en groet de vier windrichtingen. De vier vliegende mannen en dertien omwentelingen verwijzen naar de oude Meso-Amerikaanse kalender: daarin bestaat een cyclus uit 52 (4×13) jaar.
In de eerste paar minuten van de documentaire zijn fraaie beelden te zien van een groepje mannen in een bos. In het bos staat een enorme boom. De mannen zagen de boom om en hebben al hun krachten nodig om de boom vervolgens te vervoeren. Er volgt een tocht naar het dorpje Cuetzalán, in de staat Puebla, waarbij de uiteinden van de boomstam gevaarlijk heen en weer bewegen op de vrachtwagen. De bewoners zijn in een feestelijke stemming en verzamelen zich op het plein. Aan de boomstam zijn dwarslatten en touwen bevestigd en de boomstam is opgesteld op het plein voor de kerk. Het ritueel kan beginnen.
Andrade heeft met The Tree een pure film gemaakt. Er wordt niet in gepraat, maar dat maakt de documentaire niet minder veelzeggend. De prachtige beelden zeggen genoeg. De bijna rustgevende beelden van de boom en het traditionele ritueel versus de beelden van de kleine kermis op het dorpsplein met moderne kermisattracties en felle knipperlichten vormen een mooi contrast. Als u even meegenomen wilt worden in het Totonaakse ritueel van de voladores, is deze mooie documentaire een absolute aanrader.
The Tree | Gastón Andrade | Mexico | 2012 | 14 minuten
The Tree is van 14 tot en met 25 november te zien op het IDFA te Amsterdam.
