De documentaire Granito van de Amerikaanse regisseur Pamela Yates gaat over de burgeroorlog in Guatemala. Een relevant onderwerp, omdat deze oorlog – volgens de filmmaakster zonder meer een geval van genocide op de inheemse bevolking – een vergeten oorlog is. Genocide of niet, vergeten hoort hij niet te worden, want deze verschrikkelijke oorlog laat in Guatemala nog steeds zijn sporen na.
Yates is de enige die tijdens de oorlog bij het leger heeft kunnen filmen. Dat leverde unieke beelden op die ze gebruikte voor haar film When the mountains tremble (1982), het moment dat de oorlog zijn gewelddadige ‘hoogtepunt’ bereikte. Deze beelden worden in Granito opnieuw opgediend. Nu ondersteunen ze de centrale vraag van de documentaire: kunnen de beelden als bewijsmateriaal dienen voor een juridische aanklacht tegen de genocideplegers?
Helaas mist Yates’ documentaire de nodige spanning. De oude beelden zijn, hoe uniek ook, anno 2011 niet erg spannend, nu de afloop al lang bekend is. Alleen het interview met de toenmalige dictator Ríos Montt – nog altijd politiek actief! – schudt de kijker wakker. Maar nieuwe inzichten of onthullingen levert Granito niet op.
Bovendien wreekt zich dat de militairen destijds natuurlijk niet zo dom waren om daadwerkelijke moordpartijen op beeld vast te laten leggen. Je ziet vooral voorbereidingen en getuigenissen van rebellen. De vraag of de beelden als bewijsmateriaal kunnen dienen moet waarschijnlijk dan ook met ‘nee’ beantwoord worden. Het lijkt erop dat de documentairemaakster deze bui al ziet hangen en het antwoord dan maar in het midden laat.
Verenigde Staten, 2011, Skylight Pictures, Pamela Yates
Granito is van 7 tot en met 12 mei te zien op het Latin American Film Festival in Utrecht.
