Wijsheden van de Argentijnse schrijver Jorge Bucay
Sommige mensen zijn allergisch voor het genre boeken waartoe de bundel Met een klein beetje geluk. Verhalen om over na te denken van Jorge Bucay (1949) behoort. Deze Argentijnse schrijver is psychiater, gestalttherapeut en ook bestsellerauteur. Van deze bundel Cuentos para pensar verkocht hij meer dan vijf miljoen exemplaren en zijn werk is vertaald in 27 talen. Geen kleine jongen dus in de business van zelfhulpboeken. Zelf noemt hij zich een therapeut die boeken schrijft om je aan het denken te zetten.
‘Met een klein beetje geluk’ is een verzameling sprookjesachtige vertelling en gedichten, waarbij nadenken over het leven centraal staat. En Bucay geeft zelf meteen aan: gezond verstand is het belangrijkst, dit boek moet je dus vooral op je eigen manier interpreteren. Als je er maar iets mee doet, want “verhalen worden gebruikt om kinderen in slaap te krijgen en volwassenen wakker te schudden.”
Bucay stelt dat je opgroeit met bepaalde referentiekaders en die als waarheden ziet. Maar naarmate je ouder wordt, verwerp je die waarheden en kom je op nieuwe waarheden uit. Bij Bucay zijn dat er drie. Ten eerste: wat is, is. Oftewel: de werkelijkheid is de werkelijkheid, niet wat je denkt of wilt dat het is. Ten tweede: alles wat goed is, kent een prijs. Oftewel, je moet ergens moeite voor doen. Ten derde: ik hoef nooit iets te doen wat ik niet wil. Oftewel, als volwassene doe je in principe alles uit vrije wil, want je hebt altijd een keuze om iets niet te doen. Je kunt nooit iemand de schuld geven van wat jij doet. Open deuren? Misschien, maar dat maakt ze niet minder universeel waar.
Houthakker
Het verhaal ‘De stad van de putten’ is een pleidooi tegen het materialisme en vóór spirituele verdieping. Putten praten met elkaar en hebben menselijke eigenschappen zoals ijdelheid, oppervlakkigheid en hebzucht. Totdat een put zich bedenkt en zich van al zijn spullen ontdoet. In ‘De zoeker’ leren we dat het in het leven gaat om de momenten die iemand in zijn leven daadwerkelijk heeft genoten, dat is de enige en ware geleefde tijd. Dat is wat anders dan feitelijke kalenderjaren.
Gelukkig stopt Bucay ook humor in zijn verhalen. In ‘De beer’ probeert een kleermaker zijn leven te redden door de beer van tsaar te leren praten. Iets meer ironie zit in ‘De gevreesde vijand’, waarbij een machtige koning het op populariteit moet afleggen tegen een magiër, want die kent de toekomst. Hoe gaat de jaloerse koning dit oplossen? Ik verklap niets. Voor hilarisch sarcasme is plaats in ‘Jan Zonderbenen’, waarbij een houthakker op een bijzondere manier zijn trauma verwerkt wanneer hij door een ongeluk zijn benen verliest.
Helemaal prima
Uiteraard ontbreekt wijsheid over de liefde niet, in ‘Alleen maar uit liefde’, ‘Theeceremonie’ en ‘Illusie’. Van een heel ander kaliber is ‘Brief van een zelfverklaarde moordenaar’, waarin strafpleiter Aynanack een soort van dreigbrief ontvangt. “U bent een schoft, doctor. Zo’n schoft dat u het niet verdient om te leven.” Het verhaal is net een paar bladzijden langer dan de andere verhalen en heeft iets weg van een detective.
Slotgedachte uit de bundel die ik doorgeef is dat de mens veel vermag. Hij kan zijn eigen problemen creëren, maar veel meer nog zijn eigen oplossingen en successen, bijvoorbeeld in ‘Obstakels’ en ‘De kinderen waren alleen’. Het gaat erom eigen verantwoordelijkheid te hebben en te nemen, aldus Bucay. Kortom, in deze bundel staat een hoop wijsheid waar je als mens nooit slechter van zult worden. Maar het moet wel aan je besteed zijn. De toon van de schrijfstijl doet soms ook wel denken aan de Braziliaanse auteur Paulo Coelho. Als je de helft bereikt van wat in dit boekje staat, dan is dan al heel mooi. Moet je helemaal niets hebben van deze filosofieën? Ook helemaal prima.
Van Bucay verscheen ook het boek De reisgenoot.
Jorge Bucay, Met een klein beetje geluk. Verhalen om over na te denken, Lev Boeken, Bruna Uitgevers, Utrecht, 2013, ISBN 9789400501942, 189 pag., €10,49, vertaling: Ilona van de Werff-Nieuweboer
