De roman Lambarosa van de Surinaamse schrijfster Annel de Noré (Paramaribo, 1950) is een fascinerende versmelting van drie verschillende verhalen die op mysterieuze wijze samenkomen in het filosofische slotverhaal. Het zijn verhalen over angsten, meeslepende liefde, ontrouw, de dood, de eigen identiteit en hoe dit samenhangt aan herinneringen. De Noré zet daarnaast de lezer aan het denken. De centrale vragen hierbij zijn: wie ben je en hoe ga je met je angsten om?
De grot
In het eerste verhaal overleven drie pubers en drie kinderen als enigen een vliegtuigramp. Ze schuilen in een grot en proberen hulp te vinden. De grot, waar vleermuizen en ongedierte leven, is niet de ideale plek voor de kinderen, en ze worden een voor een ziek. De Noré weet treffend de sfeer in de grot en de angsten van de jongeren te beschrijven: “Zo te machtig werd het hem dat hij de neiging kreeg te gillen, maar zijn keel was dichtgesnoerd. Met toegeknepen strot voorvoelde hij de reptielen die vanuit de lucht stil op zijn hoofd neerdaalden en zich om zijn hals wikkelden. Misschien wemelden de muren van ander ongedierte dat zich prepareerde om hem aan te vallen. Kwaadaardige wezens bespiedden hem vanuit elke hoek. Schorpioenen, mieren en god-wie-weet-wat glipten zo dadelijk zijn broekspijpen in.”
In de donkere, beklemmende grot is het lastig om het hoofd koel te houden. De pubers ontwikkelen strategieën om met de stress om te gaan en de kinderen af te leiden. Zo spelen ze een toneelstukje, met als hoofdfiguur Lambarosa, die staat voor het ongrijpbare, het duistere, de dood. Maar dat heeft een averechts effect en zorgt voor verwarring onder de kinderen. Door de vermoeidheid, het gebrek aan schoon water en voedsel én de onzekere situatie beginnen de werkelijkheid, hun angsten en dromen door elkaar te lopen.
Een huwelijk
Een man zit vast in de sleur van zijn huwelijk: kinderen opvoeden, een keurige, verzadigde huisvrouw. Een saai bestaan. Per toeval ontdekt hij dat zijn baas een escortdame, genaamd Chi-Mei, bezoekt. Op zoek naar wat spanning maakt hij een afspraak met Chi-Mei. Wat begon als een verlangen naar een opwindender leven, leidt tot een maniakale obsessie. Een schuilplaats voor zijn voorspelbaar huwelijk. Alhoewel hij zijn vrouw en kinderen niet kwijt wil, zet hij alles op het spel. Wanneer zijn vrouw zijn geheim ontdekt, komt zijn meest duistere kant naar boven. De Noré weet meesterlijk de spanningen uit hun huwelijk weer te geven: opgebouwde afkeer, machtspelletjes, sluipende onderdrukking, hysterie en gewelddadige uitbarstingen. Sommige stukken zijn zo beeldend en weerzinwekkend beschreven dat je het boek niet kan wegleggen.
Identiteit zonder geheugen
In het derde verhaal komen de eerste twee gedeelten op mysterieuze wijze samen. Het is een filosofisch stuk over de omgang met onzekerheden. Maar ook over persoonlijke identiteit. Want de hoofdpersoon is immers zijn geheugen kwijt. Wie is hij? Waar komen zijn gevoelens en angsten vandaan? De lezer krijgt genoeg stof om over na te denken. Want wat blijft er van je over als je geen herinneringen meer hebt? En hoe pak je dan je problemen aan (of niet)? Waar komt de reactie op onzekerheden vandaan?
Bijzonder aan dit boek is de manier waarop De Noré emoties zo treffend en beeldend weet te beschrijven. Als lezer word je meegesleurd door het verhaal, de sfeer en de beklemmende emoties van de hoofdrolspelers. 540 pagina’s die je in een mum van tijd leest. Als lezer word je beloond met een boeiend en complex web van emoties, metaforen en vragen over het leven.
Annel de Noré woont in Suriname en werd genomineerd voor de Halenwijnprijs 2017 met haar werk Vers Vlees Oud Bloed. Een boek dat net als Lambarosa, de lezer prikkelt door die aan het denken te zetten over het eigen handelen in specifieke situaties. De Halewijnprijs, een literatuurprijs van de stad Roermond, wordt jaarlijks uitgereikt aan auteurs die al voorbij hun debuut zijn, maar bij het grote publiek nog niet voldoende bekend. De Noré debuteerde als schrijfster in 2000 met De bruine zeemeermin. Met het typoscript won ze in de Venezolaanse hoofdstad Caracas de eerste prijs in een literaire prijsvraag voor ingezetenen van het Caribisch gebied, uitgeschreven door de Nederlandse ambassade in Venezuela.
Annel de Noré, Lambarosa, Uitgeverij In de Knipscheer, 2019, ISBN 9789062655571, 540 pag, € 24,50.
