Een betoverende zoektocht naar kinine door het Andesgebergte van de 19de eeuw
De roman De koopman uit Peru van Natasha Pulley (1988, Verenigd Koninkrijk) is een betoverende zoektocht naar een plant in de afgelegen Andes. Het gebergte wordt gedomineerd door koloniale machtsverhoudingen, geheimzinnige tradities van de Inca’s en mysterieuze oerwouden. Het is 1859, en de India Office, een Brits departement dat de provincies van het Britse India bestuurt, kent haar hoogtijdagen. Vanuit Londen houdt het de administratie bij. Maar India wordt geteisterd door malaria en dat heeft een steeds negatievere impact op de handelsopbrengsten. Merrick Tremayne, een Engelsman met een diepe liefde voor planten, wordt door het India Office gevraagd om naar Peru te reizen om stekjes van de kinabomen te halen. Met kinine kan men de malaria onder controle krijgen.
Merrick Tremayne woont met zijn oudere broer in het huis van hun overleden vader in het Engelse Cornwall. Ze leven omringd door vreemde bomen die hun vader ooit uit Peru meenam. Bomen met bijzondere eigenschappen die hij niet kan verklaren. Ook staat er een standbeeld uit het Andesgebergte, dat magische krachten blijkt te bezitten. Als Merrick in het gebied aankomt waar de kinine zich bevindt, treft hij dezelfde bizarre bomen én standbeelden aan als in zijn Engelse tuin. Maar het blijkt bijna onmogelijk om bij de kinabomen te komen, omdat baronnen een monopolie op kinine met tand en hand verdedigen. De kininejager die het gebied controleert laat Merrick het gebied in, maar een lokale gids moet voorkomen dat hij bij de planten komt.
Lichtgevend stuifmeel
Hij komt in het dorpje Bedlam terecht, een mysterieuze plaats waar alles anders is. Hier smelten magie en realiteit samen, fictie en non-fictie. Pulley beschrijft rijkelijk en beeldend een nieuwe, onbekende wereld waar andere wetten gelden. Een plek waar bergen van glas zijn, net als de wegen en de bouwmaterialen van huizen. Omringd door een bos, waar de standbeelden uit zijn Engelse tuin tot leven komen, waar stuifmeel voor licht zorgt, waar alles een mysterieuze kant heeft: “In de glazen bol kwam een stoffige gouden gloed achter een losse klokwijzer aan. Het licht werd sterker met elke klik van de messing naald, en een minuut later was het veel helderder dan een kaars. Toen ik er van heel dichtbij naar keek, zag ik waar het licht uit bestond: het waren kleine stofjes, zwevend als gloeiend poedersuiker. ‘Wat is dit voor spul?’ ‘Stuifmeel.’”
Wat betreft de geschiedenis van het verhaal, bekend is dat een van de personages, Clements R. Markham, waarmee Merrick naar het gebied afreist, daadwerkelijk een expeditie naar de binnenlanden van Peru heeft geleid om kininabomen te stelen in 1860.
Ook voor Merrick voelt alles anders, hoog in de bergen waar de lucht ijl is en hij moeite heeft om te ademen. Dat heeft een enorme impact op zijn lichamelijke conditie. Mensen in het dorpje proberen hem met zijn lokale middelen te helpen, en door die interactie maakt hij kennis met de inheemse cultuur die nog veel kenmerken heeft uit de tijd van de Inca’s.
Vriendschap
Het boek kent vele lagen, het geeft de historische context weer uit die tijd, waarin de koloniale machtsverhoudingen en het katholicisme het gebied domineren, maar de inheemse bevolking haar eigen identiteit en gebruiken weet te behouden. En in deze situatie ontwikkelt Merrick een bijzondere band met zijn gids, een inheemse man die door de kininejager gedwongen wordt hem in de gaten te houden. Uiteindelijk komt Merrick erachter dat de gids en zijn eigen familie een gezamenlijke geschiedenis kennen. De sterke vriendschap die ze ontwikkelen wordt uiteindelijk het hoofdonderwerp van dit spannende boek.
Natasha Pulley studeerde Engelse taal- en letterkunde in Oxford. De horlogemaker van Londen (2015) is haar debuut, een boek dat met veel enthousiasme werd ontvangen .Ze werkte korte tijd als boekverkoper bij Waterstones en als assistent bij de studies astronomie en wiskunde aan de universiteit van Cambridge. Voor het schrijven van de Koopman van Peru reisde Pulley af naar Peru, waar ze drie maanden verbleef om meer te weten te komen over het land, de oude tradities van de Inca’s en het Andesgebergte.
Natasha Pulley, De koopman van Peru, Uitgeverij De Fontein 2018, Utrecht, ISBN 9789026145834, 352 pag., € 22,50, vertaling Lia Belt%MCEPASTEBIN%%MCEPASTEBIN%%MCEPASTEBIN%%MCEPASTEBIN%%MCEPASTEBIN%%MCEPASTEBIN%
