Een spel met de kracht van de verbeelding
Carlos Rodríguez en José Gálvez zijn twee goede vrienden in Peru die een droom hebben: net zo’n grote dichter worden als de Spaanse dichter Juan Ramón Jiménez. In Lima is zijn laatste bundel, Droeve zangen, niet te verkrijgen. De vrienden bedenken een gewaagd plan om een exemplaar te bemachtigen. De hemel boven Lima is de debuutroman van de Spaanse schrijver Juan Gómez Bárcena (1984, Santander).
Gevangenis van parasols
Het is 1904 en Carlos en José zijn amper twintig jaar oud. Ze komen uit zeer welgestelde families, en studeren rechten. Maar hun grote droom is om dichter te worden. Eigenlijk denken ze al dat ze dichters zijn, ook al heeft niemand interesse in hun gedichten. Maar hoe comfortabel hun leven ook is, in hun passie voor de literatuur vinden ze een vlucht uit hun beklemmende realiteit van luxe: “Het was de eerste wens die helemaal uit henzelf voortkwam. Woorden slechts, maar woorden die van een andere wereld spraken, een wereld buiten die van de comfortabele gevangenis van kamerschermen en parasols, van havana’s in de gastenkamer en van soupers die om half negen werden opgediend.”
Armoede is een avontuur
Vanuit het dak van de zolder van een van de gebouwen van de familie Rodríguez bedenken de jongens verhalen. Ze zien de bewoners van Lima gehaast en gebogen voorbijlopen, altijd gebukt onder een of ander gewicht waarvan zíj de aard en zwaarte niet kennen. Hun favoriete bezigheid is om voor iedere voorbijganger te bedenken of ze een hoofdfiguur of bijfiguur zou zijn in een verhaal. Ook vertellen ze elkaar een fantasie over zichzelf: waren ze maar twee aan de grond geraakte dichters in Parijs, met niets om hun maag mee te vullen. Die nacht zal in Parijs sneeuw vallen, en ze zullen hun gedichten moeten verbranden om de winter te overleven. Ze hebben geen benul van de realiteit van de klassenstrijd en de verschillen tussen sociale klassen. Armoede bestaat in hun ogen niet, want ze kennen het niet. Armoede is een avontuur voor ze.
Daar, op hun zolderkamer, bedenken ze een manier om in contact te komen met de grote Spaanse dichter. Ze weten heel goed dat hij hún brieven niet zal beantwoorden. Maar wat als niet zíj, maar een vrouw de brieven stuurt? Aan de wens van een mooie, jonge vrouw uit de wijk Miraflores die zuchten slaakt bij de verzen van Juan Ramón zal de grote dichter niet kunnen ontsnappen: Georgina Hübner is geboren.
Diverse brieven worden gestuurd, en hun plan werkt. Want Juan Ramón Jiménez schrijft terug, er ontstaat een vriendschappelijke briefwisseling. Maar de behoeftes van Carlos en José veranderen met iedere brief die uit Spanje komt. José wil steeds verder gaan, en via Georgina het hart van de dichter veroveren. Zal Juan Ramón Jiménez verliefd worden op Georgina? En belangrijker nog, zal hij een gedicht voor of over haar schrijven? Er ontstaat een machtsspel tussen José en Carlos dat hun vriendschap verandert.
Verbeelding
In een interview met Gómez Bárcena door het Spaanse platform Colofón Revista Literaria, dat als doel heeft meer mensen kennis te laten maken met literatuur, vertelt hij over zijn obsessie: uitzoeken hoe fictie werkelijkheid kan worden als iemand zich dat als doel stelt. Dit is het hoofdthema in zijn roman De hemel boven Lima, waar de lezer op verschillende manieren de kracht van de verbeelding zal verkennen.
De hemel boven Lima begint als een humoristisch verhaal dat vlot leest. Maar gaandeweg verliest het verhaal aan kracht. Verhaallijnen, die interessant lijken, worden niet afgemaakt. De verhaallijnen die wel afgerond worden, voelen soms wat voorspelbaar en iets sentimenteels aan. Pluspunt van de roman blijft de originaliteit waarmee Gómez Bárcena (foto) de kracht van de verbeelding inzet om fictie werkelijkheid te laten worden.
Juan Gómez Bárcena, De hemel boven Lima, Wereldbibliotheek, 2019, ISBN 9789028427457, 287 pag, Prijs € 22,99, vertaler Peter Gelauff
