Politiek & Maatschappij

Vandaag, 14 februari, denkt een groot deel van de wereldbevolking aan vrienden en geliefden. Bloemen worden besteld, verrassingen bedacht, berichtjes gestuurd en restaurants gereserveerd. Veel Mexicanen besteden Valentijnsdag echter zoekend naar vermiste geliefden, familieleden en anderen.

Zoals bijvoorbeeld in de deelstaat Veracruz, waar deze maand driehonderd familieleden van vermiste personen op zoek zijn geweest naar clandestiene massagraven, naar de overblijfselen van hun kinderen, hun ouders of hun vrienden. Volgens officiële cijfers telt Mexico ruim 61.600 vermisten, veelal slachtoffers van de onverklaarde burgeroorlog die het land al zo’n vijftien jaar in haar greep houdt.

“Familieleden, met pijn in het hart, hebben 15 dagen van hoop willen geven aan ons land”, zo legt Juan Carlos Trujillo uit bij de start van de Vijfde Nationale Brigade voor de Opsporing van Vermiste Personen, een tweeweekse zoektocht naar de waarheid via onder meer opgravingen en forensisch onderzoek. Dit jaar doen 74 organisaties uit 21 deelstaten van Mexico mee.

De deelnemers aan de Brigade zien zich mede genoodzaakt hun moeilijke werk te doen, omdat de regering van president López Obrador (AMLO) weinig doet tegen het aanhoudende geweld in het land en veel te weinig actief is op zoek is naar vermisten. 5.158 Geregistreerde gevallen sinds AMLO’s aantreden op 1 december 2018. Juan Carlos Trujillo is de broer van een van hen.

Volgens zijn moeder María Herrera schiet de Uitvoerende Commissie voor Aandacht voor Slachtoffers (CEAV) die door López opgezet is, enorm tekort: “Ze zouden ons helpen maar komen niet verder dan een enkele bijdrage van honderd pesos” (nog geen vijf euro), aldus een verontwaardigde Herrera. De familieleden van de slachtoffers financieren de zoektocht nu deels zelf. Haar zoon Juan Carlos voegt toe dat de CEAV weliswaar enkele resultaten laat zien, maar dat 43 personeelsleden voor heel Mexico gewoon veel te weinig is om in het uitgestrekte land (bijna 2 miljoen vierkante kilometer) afdoende onderzoek te doen.

Tijdens de zoektocht makten de deelnemers aan de Brigade zich ook zorgen om hun eigen veiligheid. Daarom krijgen ze bescherming van de Nationale Garde, de Federale Politie en soms van de gemeentes. Een activist vertelt dat ze in Sonora zeven lijken gevonden hadden, maar dat ze dezen niet konden bergen omdat er een groep huurmoordenaars opdook.

Of er nu restanten van hun geliefden gevonden worden of niet, de activisten organiseren verschillende diensten tijdens hun zoektochten. Ook plaatsen ze vaak plaquettes met de namen van degenen die ‘gedwongen verdwenen’ zijn, om de nabestaanden tot troost te zijn en om een gezicht te geven aan de pijn in de samenleving. “Een van onze belangrijkste uitdagingen”, zo legt Virginia Garay uit Nayarit uit, “is om het sociale netwerk te herstellen.”