Het drielandenpunt waar Paraguay, Argentinië en Brazilië bij elkaar komen aan de rivier de Paraná staat bekend om zijn smokkelarij. De Vriendschapsbrug tussen Ciudad del Este (aan de kant van Paraguay) en Foz de Iguazú (aan de kant van Brazilië) maakt het ook wel heel eenvoudig. Eén keer was ik op het drielandenpunt om de beroemde watervallen van Iguazú te bezichtigen. Van de reis ernaartoe herinner ik mij vooral het compleet dichtgeslipte verkeer in Ciudad del Este, én de brommertjes die heen en weer met passagiers en lading de brug over raceten. “Internationaal transport” noemden ze zich, met vliegtuigvleugels op hun motoren geschilderd.
De brommers en hun passagiers zijn de kleinste schakel in een markt die sinds het begin van de coronacrisis compleet is ingestort. De grens tussen de drie landen werd hermetisch afgeslote en Paraguay is van plan dit voorlopig zo te houden. In tegenstelling tot Brazilië en Argentinië, waar het virus hard om zich heen grijpt, is Paraguay als een van de weinige landen in Latijns Amerika in staat gebleken corona praktisch buiten de deur te houden. Tot nu toe zijn er volgens de officiële cijfers nog geen vierduizend mensen besmet en slechts vijfendertig mensen zijn overleden. Paraguay is ervan overtuigd dat het dichthouden van de grenzen met de buurlanden hieraan bijdraagt.
Maar de economie in Ciudad del Este, de tweede stad van Paraguay, is voor 90 procent afhankelijk van de handel met Brazilië, zowel legaal als illegaal. Jaarlijks wordt voor miljarden dollars aan drugs, sigaretten en elektronische goederen vanuit Paraguay de grens over gesmokkeld. Het water staat ook de smokkelaars aan de lippen en daarom wordt er hard gezocht naar manieren om de gesloten grens te omzeilen. Nieuwe technieken zijn het verzenden van pakjes door een drone of door afstandsbediening bestuurde speedboten in te zetten.
Als gevolg van de striktere controles door grenspolitie op de rivier is ook het geweld toegenomen. Zo kwam vorige week een Paraguyaanse marinier om het leven toen smokkelaars het vuur openden op een patrouilleboot. De Paraguyaanse politie sloeg hard terug: vijfendertig burgers, onder wie ook een aantal tieners, uit het arme San Miguel, een voorstadje van Ciudad del Este, werden met buitensporig geweld opgepakt. Op internet circuleren foto’s van de gearresteerde mannen die diepe wonden laten zien. Eén man heeft verklaard dat ze allemaal gemarteld zijn. Admiraal Carlos Velázquez, hoofd van de Paraguayaanse marine, heeft een onderzoek geëist en heeft de verantwoordelijke commandant op non-actief gesteld.
