De Peruaanse parlementariërs hebben maandagavond met een overweldigende meerderheid gestemd om president Martín Vizcarra uit zijn ambt te verwijderen, uit woede over zijn aanpak van de coronapandemie en wegens vermeende maar onbewezen beschuldigingen van corruptie.
De president kondigde aan dat hij niet zou proberen de afzetting te bestrijden, terwijl analisten de actie van het parlement een openlijke en riskante machtsgreep noemden in een land waar Vizcarra erg populair is, maar het Congres niet.
De afzetmaatregel werd gesteund door 105 parlementsleden – veel meer dan de 87 stemmen die nodig zijn voor de twee derde meerderheid is om de president van Peru af te zetten. Velen zeiden dat ze hun stem uitbrachten voor zijn afzetting in naam van overleden dierbaren. “Door zijn nalatigheid en onvermogen zijn we duizenden landgenoten kwijtgeraakt”, zei Robinson Gupioc tijdens een debat van meer dan vijf uur.
Slechts enkele weken nadat Vizcarra gemakkelijk een nieuwe afzettingsstemming overleefde, zou de actie van maandag een nieuw hoofdstuk van onzekerheid kunnen betekenen voor het land, dat ’s werelds hoogste COVID-19-sterftecijfer per hoofd van de bevolking heeft en wordt geconfronteerd met een diepe recessie.
Parlementsleden brachten de afzettingsprocedure naar voren op basis van beschuldigingen dat Vizcarra meer dan US $ 630.000 ontving in ruil voor twee bouwprojecten terwijl hij in 2011-2014 gouverneur was van een kleine provincie in het zuiden van Peru.
De aantijgingen worden onderzocht, maar de aanhangers van Vizcarra hebben hun waarheidsgetrouwheid in twijfel getrokken en merken op dat ze afkomstig zijn van bouwmanagers die zelf beschuldigd worden van corruptie. De aanklagers zouden in ruil voor de informatie een eventuele gevangenisstraf kunnen bekorten.
In een toespraak laat op de avond zei Vizcarra dat hij de afzetting niet zou aanvechten en dat hij ervoor koos te handelen in het beste belang van het Peruaanse volk en met de democratie van het land in gedachten. “Vandaag verlaat ik het regeringspaleis”, zei Vizcara. “Vandaag ga ik naar huis.”
Volgens de regels van opvolging zal de voorzitter van het parlement zijn plaats innemen. Er is voor vandaag een ceremonie gepland om de nieuwe leider te beëdigen. De snelheid van de actie tegen de president en het gebrek aan bewijs brachten sommige politieke analisten ertoe te waarschuwen dat het Congres de democratie van Peru in gevaar zou kunnen brengen.
“Het is meer dan roekeloos om achter een president aan te gaan en de democratie van het land midden in dit soort crisis te destabiliseren zonder serieuze reden”, zei Steve Levitsky, een politicoloog aan de Harvard University die Peru uitgebreid heeft bestudeerd.
In zijn verdediging waarschuwde Vizcarra de parlementariërs van de oppositie dat een overhaast besluit om hem te verwijderen ernstige gevolgen zou kunnen hebben voor de toch al noodlijdende natie. Hij arriveerde in het Congres met een masker op met de afbeelding van een condor die over het Andesgebergte vliegt en zei: “Geschiedenis en Peruanen zullen onze beslissingen beoordelen.”
In Peru kan het parlement een president afzetten op de vaag gedefinieerde gronden van “moreel onvermogen”. Vizcarra vertelde hen dat een dergelijke stemming “de vrees voor de levensvatbaarheid en instellingen van Peru zou doen toenemen, en dat dit ernstige economische gevolgen zou hebben”.
Vizcarra klom in 2018 op tot het hoogste ambt van de natie nadat de toenmalige president Pedro Pablo Kuczynski ontslag had genomen te midden van beschuldigingen dat hij de betalingen van de Braziliaanse bouwgigant Odebrecht aan zijn privéadviesbureau niet had bekendgemaakt. Vizcarra had het overwinnen van corruptie tot zijn belangrijkste missie gemaakt en is een van de meest populaire leiders van het land in de recente geschiedenis.
Maar hij heeft geen vrienden kunnen vinden in het Congres en heeft vorig jaar parlementsleden ontslagen op een onbezonnen manier die door de burgers werd toegejuicht als een overwinning op oneerlijke politici. Hij heeft ook initiatieven genomen om corruptie tegen te gaan door de manier waarop rechters worden gekozen te veranderen en politici met misdaden te beletten zich kandidaat te stellen.
Politiek analist Alonso Cárdenas zei dat de herhaalde pogingen om Vizcarra te verdrijven de zwakke punten van het Peruaanse politieke systeem benadrukken, waar geen enkele partij een meerderheid heeft en politici zich meer laten leiden door individuele belangen dan door ideologie.
De voorganger van Vizcarra kreeg ook te maken met meerdere pogingen om hem uit zijn ambt te verwijderen. “Hoe ongelooflijk het ook lijkt, in Peru is het gemakkelijker om een president eruit te zetten dan een burgemeester”, zei Cárdenas. “Voor het politieke systeem in het algemeen en de geloofwaardigheid van de staat is dit erg negatief.”
