Salvadoraanse parlementariërs hebben donderdag overweldigend gestemd voor een wetsvoorstel om de verantwoordelijkheid van de regering te erkennen om de rechten, personen en eigendommen te beschermen van mensen die door machtige criminele bendes of door acties van politie en soldaten uit hun huizen worden gezet.
Volgens een schatting van 2018 profiteren meer dan 230.000 mensen van de wetgeving, die met steun van 82 van de 84 leden van het parlement is aangenomen. De parlementariërs staan steeds meer onder druk om iets te doen voor de ontheemden sinds het Hooggerechtshof van El Salvador in 2018 oordeelde dat de bestaande mechanismen voor het helpen van slachtoffers van geweld “anachronistisch, beperkt en gebrekkig” waren. De beslissing van de rechtbank kwam in een zaak die in 2017 werd aangespannen door een familie die leed onder toedoen van zowel criminele bendes als de politie.
Na de stemming verontschuldigde een vertegenwoordiger van de rechtse Arena-partij, Ricardo Velásquez Parker, zich voor de vertraging in de goedkeuring van de wetgeving, die door president Nayib Bukele (foto) moet worden ondertekend om wet te worden. “Ik vraag vergeving, niet alleen in naam van het parlement, maar in naam van de staat in algemene bewoordingen”, zei hij.
Vóór de uitspraak van de rechtbank in 2018 was het kantoor van de ombudsman de enige openbare instelling die het probleem van gedwongen ontheemding erkende, terwijl de taak om de ontheemden te helpen werd overgelaten aan liefdadigheidsinstellingen en andere NGO’s. Hoewel het wetsvoorstel is aangenomen, blijft het probleem van financiering van programma’s voor de ontheemden bestaan.
De begroting 2020 van de regering bevat geen geld voor de uitvoering en het parlement verwierp een voorstel van de Midden-Amerikaanse rechtenorganisatie Cristosal om initiatieven voor de ontheemden te financieren door toeslagen te heffen op aankopen van wapens en andere uitrusting door de overheid voor de veiligheidstroepen. De regering van Bukele kan parlementariërs vragen om de begroting aan te passen, of ze kan besluiten om buitenlandse hulp te gebruiken om de wet uit te voeren.
De wet bevestigt het recht van slachtoffers “om terug te keren naar hun plaats van herkomst” en “beschermd te worden tegen gedwongen werving door de bendes.” Een andere bepaling schrijft voor dat er één uitgebreid register van ontheemden moet worden opgezet.
De enige officiële schatting, bekendgemaakt in 2018 door Elisa Carlaccini van de Verenigde Naties, stelt dat het aantal mensen dat uit hun huizen werd gedwongen tijdens de periode 2006-2016 meer dan 70.000 bedraagt. Maar uit onderzoek in 2018 door onderzoekers van de door de jezuïeten gerunde Centraal Amerikaanse Universiteir bleek dat het om 5,2 procent van de volwassen bevolking van El Salvador ging, of bijna 236.000 mensen.
