Het einde van de regering van Jovenel Moïse lijkt nabij
Het rommelt al twee jaar in Haïti maar in de aanloop naar zondag 7 februari neemt de roep om het aftreden van president Jovenel Moïse sterk toe. En meer dan dat. Zo stelden de gezamenlijke orden van advocaten enkele dagen geleden dat de grondwet voorschrijft dat het mandaat van Moïse op 7 februari afloopt. Dinsdag sloten de Haïtiaanse katholieke bisschoppen zich hierbij aan.
Zondag is het 7 februari, de dag waarop in 1986 een einde kwam aan de jarenlange dictatuur van vader en zoon Duvalier. Sindsdien wordt iedere vijf jaar op die datum een nieuwgekozen president geïnstalleerd. Echter, de huidige president Jovenel Moïse weigert op te stappen omdat hij vindt dat zijn mandaat pas volgend jaar afloopt.
Op het eerste gezicht lijkt hij een punt te hebben. De verkiezingen in 2015 kregen het stempel van corruptie opgedrukt waardoor uiteindelijk pas in 2016 bij nieuwe verkiezingen Moïse definitief gekozen werd. Hij werd dan ook pas op 7 februari 2017 geïnstalleerd, en met een termijn van vijf jaar zou hij dus inderdaad nog een jaar te gaan hebben.
Maar die vlieger gaat om meerdere redenen niet op, volgens de gezamenlijke orden van advocaten. Jovenel heeft zijn rechten verspeeld door vorig jaar het parlement buiten werking te stellen en sindsdien per decreet te regeren. Dit betekent dat een van de drie machten (wetgevende, uitvoerende en rechtelijke macht) buiten spel gezet is en er geen sprake meer is van een normale politieke situatie. Tel daarbij op de vele mensenrechtenschendingen, het toenemende geweld en de stijgende aantallen ontvoeringen, zonder dat hiertegen wordt opgetreden door de overheid. En tenslotte heeft Moïse eind vorig jaar enkele zeer omstreden decreten uitgevaardigd. Zo kunnen demonstranten beschuldigd worden van terrorisme en voor vele tientallen jaren gevangen gezet worden.
“De wet geldt voor iedereen”, verklaarde Moïse onlangs zelf. In een dinsdag gepubliceerde verklaring herinneren de Haïtiaanse katholieke bisschoppen hem hieraan. Als de wet voor iedereen geldt, dan toch zeker ook voor de president. Niemand staat boven de wet. “We willen allemaal dat Haïti een rechtsstaat is.” Het land staat volgens de bisschoppen op het punt te ontploffen. “Het dagelijks leven van het volk is de dood, de moorden, de straffeloosheid, de onveiligheid.” En er is veel onvrede over de benoeming van de kiescommissie die, in tegenstelling tot hetgeen de grondwet voorschrijft, geheel door de president is samengesteld. Een grondwet die Moïse nu wil herzien naar zijn eigen inzichten. “Moeten we dit accepteren of tolereren?”
Later op de dag gisteren werd een, volgens de Haïtiaanse nieuwssite Alterpresse, historisch akkoord bereikt tussen diverse organisaties en politieke partijen van de oppositie, waarbij de macht zondag zou worden overgedragen aan een nationale raad van transitie, die een overgangspresident zal benoemen: een van de rechters van de Cour de Cassation, de Hoge Raad. Maar de spanning blijft waarschijnlijk oplopen en de uitkomst is onzeker.
