Toen Beritza Colina (30) begon aan de maandenlange mars van Caracas, de hoofdstad van Venezuela, naar Bogotá, de hoofdstad van het naburige Colombia, verwachtte ze dezelfde ijzige ontvangst die duizenden van haar landgenoten hadden gekregen toen ook zij de grens overstaken zonder papieren.
De reis van bijna 900 mijl met haar vijf kinderen was zwaar, maar zonder werk in Caracas en zo’n groot gezin om groot te brengen, zag Colina weinig keus. “In Venezuela konden we niet overleven, we moesten hierheen komen”, zei ze buiten een kliniek voor migranten in Bogotá, nadat ze eind vorig jaar op straat had geslapen. “We hoopten gewoon dat onze situatie gemakkelijker zou worden.”
Maandag werden haar gebeden verhoord toen Colombia aankondigde dat het een legale status zal verlenen aan naar schatting 1 miljoen Venezolaanse migranten zonder papieren binnen zijn grenzen, waardoor ze legaal kunnen werken en toegang hebben tot gezondheids- en onderwijsdiensten. Iets meer dan de helft van de 1,7 miljoen Venezolanen in Colombia – ongeveer 950.000 mensen – heeft een formele status. De beschermingsstatus duurt tien jaar.
De beslissing werd beschreven als “het belangrijkste humanitaire gebaar” in de regio sinds de jaren tachtig, evenals “een voorbeeld voor de regio en de rest van de wereld”, door Filippo Grandi, het hoofd van de VN-vluchtelingenorganisatie, nadat de Colombiaanse president Iván Duque de maatregelen aankondigde.
Ondanks het feit dat Venezuela de grootste bewezen oliereserves ter wereld heeft, is het sinds 2014 economisch en sociaal verwoest. Hyperinflatie, voedseltekorten en stroomstoringen zijn een dagelijkse realiteit. Een miljoen kinderen werden achtergelaten terwijl de crisis in Venezuela gezinnen uit elkaar scheurt.
President Nicolás Maduro, die de macht en de ‘Bolivariaanse revolutie’ erfde van wijlen Hugo Chávez in 2013, heeft zich verzet tegen pogingen om hem te verdrijven, en zijn veiligheidstroepen hebben gewelddadig de strijd met de demonstranten gevoerd.
Meer dan 4 miljoen Venezolanen zijn het land ontvlucht, met Colombia als populairste bestemming. “Migratiecrises zijn per definitie humanitaire crises”, zei Duque maandag, terwijl hij de maatregelen uitlegde aan een Colombiaanse bevolking die af en toe het hoofd had geboden aan de toestroom van Venezolanen en de druk die het op de diensten heeft uitgeoefend. “We hebben bijna een miljoen migranten in ons land van wie we de namen niet kennen”, zei hij.
In Bogotá was er verlichting onder migranten zonder papieren. “Ik sliep gisteravond gemakkelijker dan in jaren, en ik sliep op straat”, zei Colina. Voor Andrea Guerra (19) die al drie jaar zonder papieren in Colombia zit, was het welkom nieuws. “Nu kan ik solliciteren op echte banen en ik kan erover nadenken om hier een echt leven op te bouwen”, zei ze.
De maatregelen zullen Venezolaanse migranten ook in staat stellen vaccinaties te krijgen tegen Covid-19, een omkering van de positie van het land in december vorig jaar, toen Duque zei dat Venezolanen zonder formele migratiestatus niet in aanmerking zouden komen.
In zijn aankondiging op maandag riep de Colombiaanse president de internationale gemeenschap op om vaccinatie-inspanningen voor migranten te helpen financieren. Nu het voorbeeld is gegeven, riepen migranten en rechtengroepen andere landen in de regio op om hun harde standpunt over de Venezolaanse migratie te versoepelen.
