Violeta Delgado was aanwezig tijdens een protest tegen voedseltekorten tijdens de lockdown in Chili vanwege het virus toen de politie arriveerde en salvo traangas afvuurde.
Delgado, die destijds zeven maanden zwanger was, zegt dat ze haar handen opstak om te laten zien dat ze ongewapend was, maar werd geraakt door een politieauto en tegen de grond gedrukt. “Ik voelde mijn benen niet, mijn vrienden sleepten me naar een nabijgelegen kliniek”, zei ze. “We dachten dat ze ons zouden vermoorden.”
De pandemie heeft veel Chilenen werkloos gemaakt, en – met slechts een beperkt sociaal vangnet – leven de bewoners van arme wijken in armoede. Maar demonstraties vanwege honger werden de kop ingedrukt, volgens activisten en mensenrechtengroepen, die zeggen dat de politie de handhaving van quarantainebevelen heeft gebruikt als voorwendsel om hardhandig protest aan te pakken.
“Het wordt erger”, zegt Ana Piquer, uitvoerend directeur van Amnesty International Chili. “Meer mensen zitten zonder werk, meer mensen protesteren, dus er is meer onderdrukking. Het is een heel directe relatie. “Militairen en politie lopen sinds maart door de straten om de lockdown te handhaven, een scène die doet denken aan de overheidsreactie op de golf van protesten tegen ongelijkheid het afgelopen jaar.
Meer dan zes maanden gingen miljoenen Chilenen de straat op over een reeks kwesties, zoals inadequate pensioenen en de privatisering van gezondheidszorg en onderwijs. Protesten stuitten op gewelddadige en soms dodelijke onderdrukking door veiligheidstroepen, waaronder beschuldigingen van marteling en aanranding. Meer dan 30 mensen stierven en duizenden raakten gewond, waaronder ten minste 465 mensen die in de ogen werden geschoten. De mensenrechtenschendingen zorgden op hun beurt voor nieuwe onrust – en activisten zeggen dat ze zijn doorgegaan onder het mom het handhaven van bevelen omtrent de pandemie.
Delgado heeft geen blijvende verwondingen opgelopen en haar baby bleef ongedeerd, maar ze onderneemt juridische stappen tegen de politie. Toen om commentaar werd gevraagd, ontkende de politie van Carabineros de beschuldigingen en zei dat er onvoldoende bewijs was voor verder onderzoek. Maar Amnesty International heeft talloze verslagen verzameld van willekeurige detenties en misbruik, waaronder het willekeurige gebruik van traangas en rubberen kogels tegen mensen die de avondklok breken.
In een bekend geval werd een vrouw die hulp zocht bij de politie nadat ze was verkracht, zelf gearresteerd wegens het breken van de avondklok. Bij een ander incident kreeg een vrouw een miskraam nadat ze eind maart door de politie was vastgehouden omdat ze buiten haar huis liep. Volgens de Carabineros werden tussen 19 maart, toen de verplichte quarantaine begon, en 2 augustus 163.957 mensen vastgehouden wegens “misdaden tegen de volksgezondheid”. Duizenden arrestaties vinden nog dagelijks plaats.
“Ze criminaliseren het demonstreren en mensen die zich op welke manier dan ook organiseren – inclusief gaarkeukens”, zei Piquer. “De pandemie heeft aangetoond in hoeverre de ongelijkheden in Chili zich vertalen in mensenrechtenschendingen.”
