Hun land, cultuur en levenswijze worden van alle kanten bedreigd. De vernietiging van hun land is onder president Bolsonaro in een stroomversnelling gekomen. Inheemse musici verzetten zich tegen het milieubeleid van Bolsonaro met rap, metal, folk en nog veel meer muziekstijlen.
Op het moment dat de Braziliaanse president Bolsonaro in zijn toespraak tot de Verenigde Naties vorige maand Brazilië schetste als het land dat met kop en schouders uitsteekt boven de rest van de wereld waar het gaat om natuurbescherming en het verdedigen van mensenrechten, werd hij door een groep Braziliaanse advocaten aangeklaagd voor misdaden tegen de menselijkheid vanwege het opheffen van maatregelen die het leefgebied van de inheemse bevolking moesten beschermen. Bolsonaro heeft niet op de aanklacht gereageerd maar verklaarde eerder dat “waar zich inheems land bevindt zit rijkdom in de grond.” En in februari kwam hij met een wetsvoorstel dat mijnbouw in inheems gebied mogelijk maakt.
In juli constateerden inheemse gemeenschappen in het Amazonegebied dat het aantal illegale bosbranden 76 procent hoger lag dan in dezelfde maand vorig jaar. En de organisatie voor inheemse rechten, APIB, bracht onlangs naar buiten dat het coronavirus driemaal zoveel slachtoffers maakt onder de inheemse bevolking dan gemiddeld onder de Brazilianen.
Middenin al deze bedreigingen laat de inheemse bevolking van zich horen: door muziek! Tot voor kort waren de muzikanten alleen bekend in eigen kring, maar ze winnen aan bekendheid met teksten en video’s die de aandacht vestigen op Brazilië ’s vermeende ecocide en genocide. Door traditionele en stedelijke muziek te verbinden met behulp van techniek komen ze op voor zichzelf en vechten ze voor hun bestaan.
Een van hen is zangeres en componist Kaê Guajajara. Zij behoort tot de Guajajara, die wonen in het Amazonegebied in het noordoosten van Brazilië. Zelf kwam zij als zevenjarig meisje met haar moeder naar Rio de Janeiro. “Ik kon geen werk vinden vanwege de inheemse schilderingen op mijn huid”, vertelt ze in The Guardian. “In de stad zijn en op straat lopen zoals ik ben wordt niet geaccepteerd. Mijn muziek laat zien wie ik ben: voor de helft inheems, en de andere helft is de stad.” Kaê vermengt hiphop met traditionele instrumenten en elementen uit haar moedertaal Ze’egete en maakt muziek over de realiteit van verstedelijkte inheemse mensen en het verdwijnen van de inheemse identiteit.
Terwijl Kaê’s muziek sterk doet denken aan hiphop wil ze er zelf geen label aanhangen. Een heel mooi voorbeeld hiervan is Essa Rua È Minha (Deze straat is van mij), een nummer dat de funk carioca-stijl mengt met de inheemse fluit. Zoek de opname op internet of op de site van The Guardian! Ze sluit niet uit dat ze zal zingen voor een groot muzieklabel, zolang ze maar kan blijven zingen over de inheemse zaak. “Ik ben bang om mijzelf wit te maken. Ik moet oppassen om mijn wortels te bewaren en mijn missie te volbrengen: het infiltreren van machtsstructuren die zeggen dat de inheemse volken niet meer bestaan.” Haar liederen worden al door honderden leraren als lesmateriaal gebruikt.
