Recensies boeken

Iets meer dan een seizoen. Memoir

21 augustus 2013

Mark Weenink

Twee zelfverkozen bloedbroeders, zo kun je Anil Ramdas (1958 – 2012) en Stephan Sanders (1961) noemen. In Iets meer dan een seizoen. Memoir blikt Sanders terug op hun leven. De vriendschap tussen hen was innig. Hun achtergrond is nogal verschillend. Ramdas is een Surinaams-Hindoestaanse migrant in Nederland, die woont in de provincie en ‘burgerlijk’ getrouwd is met zijn jeugdliefde. Sanders groeide op in Twente, geboren uit een blanke moeder en een onbekende ‘donkere’ vader, woont in Amsterdam en is homoseksueel.

Eigenlijk moest het een boekje worden over Almere, waar Sanders in 2010 ongeveer drieëneenhalve maand als gastschrijver verbleef. Als randstedeling zou hij met de blik van een buitenstaander filosoferen over Almere, een stad zonder verleden. Bij de gemeenteraadsverkiezingen haalt de PVV met 21,6 procent een ongekende overwinning. Interessant voer voor Sanders, die over multiculturele zaken schrijft. Ramdas’ dood gooit de boel overhoop. Sanders vervlecht het verhaal en de thematiek van Almere met het leven van zijn vriend. Almere was de stad waar Ramdas zich in 1977 vestigde.

Op de dag van zijn vierenvijftigste geboortedag pleegt Ramdas zelfmoord. Boosheid en verdriet vechten om voorrang bij Sanders, die zijn verjaardag was vergeten. De vriendschap was de laatste jaren verwaterd. Als zijn maatje dood is, verwijt Sanders zichzelf dit. Het verlies roept een ongemakkelijk gevoel bij hem op. Het wringt, het schuurt.

Midden jaren tachtig leren Ramdas en Sanders elkaar kennen. Essayist Ramdas schrijft vooral over etnische verhoudingen. Hij dringt er bij Sanders, die bij De Groene Amsterdammmer werkt, op aan om zijn boek te recenseren. Een eerste ontmoeting tussen de twee in een Amsterdams café ontlokt Ramdas de uitroep: ‘jij bent bruin!’. Hierdoor gaat Sanders bewuster naar z’n eigen ethniciteit kijken. Het leven is goed. De vrienden zullen de wereld veroveren en samen oud worden. Dat is het idee.

De carrière van de heren verloopt voorspoedig. Beiden zijn geëngageerd en mengen zich in het publieke debat. In de periode 1997 – 2000 maken ze samen het televisieprogramma Het blauwe licht, dat door de VPRO wordt uitgezonden. Hun artikelen worden in verschillende media gepubliceerd. Hun intense verhouding knettert af en toe. Onderhuidse en openlijke rivaliteit verhit de gemoederen flink, maar prikkelt en voedt de vriendschap ook.

Waar ging het fout? Misschien is dit niet de juiste vraag. Maar Sanders analyseert. Ramdas wilde intellectuele roem, aanzien, acceptatie. Na een veelbelovende start verandert hij van veelbelovende nieuwkomer in een middelmatige achterblijver. Ramdas drinkt te veel, het gaat bergafwaarts. Hij is teleurgesteld in Nederland, de wereld en in zichzelf.

Het is jammer dat Sanders inhoudelijk weinig ingaat op de artikelen die Ramdas schreef. En natuurlijk Badal, Ramdas’ debuutroman. Hierin is de hoofdpersoon een in Nederland wonende Surinamer van Hindoestaanse afkomst, die herstelt van een alcoholverslaving en terugkijkt op de puinhoop van zijn leven. Ooit was hij een succesvol schrijver die zich volop in het publieke debat mengde. Die tijd is voorgoed voorbij.

Sanders schrijft goed en heeft een aangename schrijfstijl. Gelukkig wordt het verhaal nergens klef. Hij is kritisch, eerlijk en spaart zichzelf ook niet. Iets meer dan een seizoen is een ontroerend verslag over een vriendschap die geweest is en het tragische verloop van een leven dat zeker niet middelmatig was.

Stephan Sanders, Iets meer dan een seizoen. Memoir, De Bezige Bij, Amsterdam, 2013, ISBN 9789023477419, 126 pag., €15,90
Foto: links Sanders, rechts Ramdas

Gerelateerde berichten

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

Het plantageproject waar je spaargeld in zit gaat failliet, de boot waarmee je toeristentrips uitvoert zinkt. Wat doe je dan? Van de nood een deugd maken, dat is de aanpak van de Surinaams-Nederlandse Tessa Leuwsha (1967) en haar Surinaamse partner Sirano Zalman. Samen varen ze het binnenland in met een oude garnalenboot, het avontuur tegemoet. Hun ervaringen tekent Leuwsha op in De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname.

Lees meer
Jaguar

Jaguar

In zijn debuutroman Jaguar vertelt de Colombiaanse schrijver Santiago Wills de bloedige recente geschiedenis van zijn land aan de hand van het levensverhaal van de paramilitaire commandant Martín Pardo en zijn half tamme jaguar Ronco.

Lees meer
De vlaktes

De vlaktes

De vlaktes van de Argentijnse schrijver Federico Falco (1977) behoorde in 2020 tot de finalisten voor de Spaanse Premio Herralde de Novela en is nu in het Nederlands vertaald. Een boek over rouw en verlies, die de verteller de stad doen ontvluchten en terugkeren naar het landschap van zijn jeugd, de uitgestrekte pampa. In de stilte kijkt hij terug op de breuk met zijn geliefde. De moestuin en zijn herinneringen helpen hem zich opnieuw te hechten, aan de eindeloze vlaktes om hem heen.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This