Twee zelfverkozen bloedbroeders, zo kun je Anil Ramdas (1958 – 2012) en Stephan Sanders (1961) noemen. In Iets meer dan een seizoen. Memoir blikt Sanders terug op hun leven. De vriendschap tussen hen was innig. Hun achtergrond is nogal verschillend. Ramdas is een Surinaams-Hindoestaanse migrant in Nederland, die woont in de provincie en ‘burgerlijk’ getrouwd is met zijn jeugdliefde. Sanders groeide op in Twente, geboren uit een blanke moeder en een onbekende ‘donkere’ vader, woont in Amsterdam en is homoseksueel.
Eigenlijk moest het een boekje worden over Almere, waar Sanders in 2010 ongeveer drieëneenhalve maand als gastschrijver verbleef. Als randstedeling zou hij met de blik van een buitenstaander filosoferen over Almere, een stad zonder verleden. Bij de gemeenteraadsverkiezingen haalt de PVV met 21,6 procent een ongekende overwinning. Interessant voer voor Sanders, die over multiculturele zaken schrijft. Ramdas’ dood gooit de boel overhoop. Sanders vervlecht het verhaal en de thematiek van Almere met het leven van zijn vriend. Almere was de stad waar Ramdas zich in 1977 vestigde.
Op de dag van zijn vierenvijftigste geboortedag pleegt Ramdas zelfmoord. Boosheid en verdriet vechten om voorrang bij Sanders, die zijn verjaardag was vergeten. De vriendschap was de laatste jaren verwaterd. Als zijn maatje dood is, verwijt Sanders zichzelf dit. Het verlies roept een ongemakkelijk gevoel bij hem op. Het wringt, het schuurt.
Midden jaren tachtig leren Ramdas en Sanders elkaar kennen. Essayist Ramdas schrijft vooral over etnische verhoudingen. Hij dringt er bij Sanders, die bij De Groene Amsterdammmer werkt, op aan om zijn boek te recenseren. Een eerste ontmoeting tussen de twee in een Amsterdams café ontlokt Ramdas de uitroep: ‘jij bent bruin!’. Hierdoor gaat Sanders bewuster naar z’n eigen ethniciteit kijken. Het leven is goed. De vrienden zullen de wereld veroveren en samen oud worden. Dat is het idee.
De carrière van de heren verloopt voorspoedig. Beiden zijn geëngageerd en mengen zich in het publieke debat. In de periode 1997 – 2000 maken ze samen het televisieprogramma Het blauwe licht, dat door de VPRO wordt uitgezonden. Hun artikelen worden in verschillende media gepubliceerd. Hun intense verhouding knettert af en toe. Onderhuidse en openlijke rivaliteit verhit de gemoederen flink, maar prikkelt en voedt de vriendschap ook.
Waar ging het fout? Misschien is dit niet de juiste vraag. Maar Sanders analyseert. Ramdas wilde intellectuele roem, aanzien, acceptatie. Na een veelbelovende start verandert hij van veelbelovende nieuwkomer in een middelmatige achterblijver. Ramdas drinkt te veel, het gaat bergafwaarts. Hij is teleurgesteld in Nederland, de wereld en in zichzelf.
Het is jammer dat Sanders inhoudelijk weinig ingaat op de artikelen die Ramdas schreef. En natuurlijk Badal, Ramdas’ debuutroman. Hierin is de hoofdpersoon een in Nederland wonende Surinamer van Hindoestaanse afkomst, die herstelt van een alcoholverslaving en terugkijkt op de puinhoop van zijn leven. Ooit was hij een succesvol schrijver die zich volop in het publieke debat mengde. Die tijd is voorgoed voorbij.
Sanders schrijft goed en heeft een aangename schrijfstijl. Gelukkig wordt het verhaal nergens klef. Hij is kritisch, eerlijk en spaart zichzelf ook niet. Iets meer dan een seizoen is een ontroerend verslag over een vriendschap die geweest is en het tragische verloop van een leven dat zeker niet middelmatig was.