De menselijke natuur staat centraal in de roman Schaamte van Santiago Roncagliolo (Peru, 1975). Deze roman is de moeite van het lezen waard. De auteur weet in een relatief kort bestek (minder dan tweehonderd pagina`s) een gelaagd en boeiend portret neer te zetten van een familie die door emotionele remmingen, een traumatisch verleden en onvermogen tot communiceren gevangen zit in haar eigen wereld.
In Schaamte tekent Roncagliolo in een zeer menselijk verhaal niet alleen de contouren van de familie Ramos, maar dringt hij door tot in de haarvaten van dit middenklassegezin uit Lima. Ieders pijn en eenzaamheid krijgt langzaam gestalte. Oma is net overleden. Dementerende opa woont in bij het gezin. Het huwelijk tussen Alfredo en Lucy, een part-time verkoopster van make-up, sprankelt niet meer zoals voorheen. Lucy ontvangt seksueel getinte briefjes van een geheime aanbidder en gaat daarop in. Alfredo, die een drukke baan heeft, krijgt van de dokter te horen dat hij nog maar zes maanden te leven heeft. Hij probeert dit aan zijn gezin te vertellen, maar op de een of andere manier doet het geschikte moment zich nooit voor. Al snel zoekt hij troost in whisky, sigaretten en de armen van zijn rondborstige secretaresse Gloria. Zoontje Sergio ziet geesten, waaronder die van zijn oma. Tienerdochter Mariana loopt flink te puberen en tot slot is er ook een prominente rol voor de familiekat in het verhaal weggelegd. Het is een hectische familie, waarbij ieder op zijn eigen eilandje zit en met zijn eigen sores worstelt.
Het knappe dat Roncagliolo doet, is de kern van het menselijk wezen vangen in woorden. De Peruaan doet dit met een relatief eenvoudig verhaal zonder opsmuk. De kracht zit hem in de genadige portrettering van de menselijke tekortkomingen en twijfels die hij blootlegt door ieder personage een stem te geven en constant van perspectief te wisselen. De karakters worden mensen van vlees en bloed en de lezer zit als een vlieg op de muur in het gezinsleven in een cruciale periode.
Met veel liefde en compassie schetst Roncagliolo een intiem familieportret, waarin de finesse zit in de uitwerking van de karakters en de interactie onderling of het gebrek daar aan. Het verhaal is in 2007 verfilmd. Roncagliolo`s eerdere roman Aprilrood werd bekroond met de prestigieuze Premio Alfaguara. Roncagliolo is een schrijver om in de gaten te houden.
Uitgeverij Signatuur, Utrecht, 2008, ISBN 9789056723019, 152 pag., 16,95 euro, vertaling: Klaas de Boer