Tentoonstelling van archief van de Peruaanse vrouw
Oktober is de maand van de geschiedenis in Nederland. Daarom aandacht voor geschiedenis in Peru. Op de website van het Archief van de Peruaanse Vrouw is vanaf deze week een interessante tentoonstelling te zien. De tentoonstelling maakt deel uit van een groter project genaamd Neparchieven om de Herinnering en Geschiedenis van de Peruaanse Vrouwen te Herstellen.
Vrouwen haalden in Peru zelden de voorpagina van de kranten. Terwijl er wel degelijk veel over hen te melden was. Het Archief van de Peruaanse Vrouw heeft nu een creatieve oplossing gevonden om in deze lacune te voorzien. In een online tentoonstelling zijn honderd fictieve voorpagina’s gecreëerd die berichten over waargebeurde feiten die destijds niet de moeite waard gevonden werden door de krantenredacties. De namen van de kranten zijn ook fictief en hebben een vrouwelijke tintje gekregen: La Vocera, La Tribuna Emancipada, La Política zijn een paar voorbeelden.
Curator en visueel antropoloog Karen Bernedo vertelt in El País dat de bedoeling van het project is het vacuüm te vullen dat in de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw bestond in nieuwsberichten over vrouwen, en zo een ander beeld te creëren. De gekozen naam, Neparchieven, of Bedriegerarchieven, verwijst naar het feit dat de krantenkoppen niet hebben bestaan. “Maar de gebeurtenissen zijn wel echt”, benadrukt Bernedo.
Zo krijgen veel ‘vergeten’ vrouwen nu toch eindelijk de aandacht die ze destijds al verdienden. De honderd voorpagina’s zijn ingedeeld per thema: de Peruaanse onafhankelijkheid, sport, feministen, politieke pioniers, vrouwen in de arbeiderswereld, om er een paar te noemen. De kranten zien er echt oud uit, met ouderwets aandoende vormgeving en originele foto’s of
Clorinda Matto
tekeningen. Per thema wordt een korte toelichting gegeven. Zo beschrijft Vrouwen in de arbeiderswereld de rol van vrouwen in de masculiene omgeving die de arbeiderswereld toen was. Er is aandacht voor de vrouwen die omkwamen bij de stakingen voor een achturige werkdag, en voor vrouwen die een leidinggevende rol vervulden binnen vakbonden en bij de organisatie van stakingen.
Een van de vrouwen die op de site een voorpagina gekregen heeft is de schrijfster Clorinda Matto de Turner. Ze leefde van 1854 tot 1909 en richtte niet alleen haar eigen krant El Recreo op, maar ook haar eigen drukkerij. Ze staat bekend als ‘de schrijfster van het Peruaanse indigenisme’, dankzij haar roman Aves sin nido (Vogels zonder nest). In de jaren negentig van de negentiende eeuw werden haar huis, boeken en drukkerij in brand gestoken, als reactie op haar liberale en antiklerikale denkbeelden. “Ik vond alleen een afbeelding waarop mensen staan afgebeeld die op het punt staan haar boeken te verbranden”, vertelt Bernedo, “maar in de pers verscheen geen enkel bericht hierover.”
Op de site van het project staan veel suggesties om in het onderwijs mee aan de slag te gaan, waarbij niet alleen wordt stilgestaan bij de geschiedenis, maar direct wordt aangesloten bij het hier en nu. Bijvoorbeeld waarom er vandaag de dag minder aandacht is voor het Peruaanse vrouwenvoetbal dan voor de prestaties van de mannen. Op een later moment komt er ook een fysieke tentoonstelling van de voorpagina’s.
