Machu Picchu is een van ’s werelds bekendste archeologische vondsten, een wonder van precolumbiaanse architectuur dat al tientallen jaren nauwkeurig is bestudeerd. Een toeristische attractie die elk jaar honderdduizenden bezoekers trekt.
Maar een nieuw academisch artikel stelt dat de plaats sinds de herontdekking meer dan een eeuw geleden onder de verkeerde naam bekendstaat. Een Peruaanse historicus en een vooraanstaande Amerikaanse archeoloog beweren dat het Unesco-werelderfgoed onder de Incabewoners bekend stond als Huayna Picchu – de naam van een piek die uitkijkt over de ruïnes – of gewoon Picchu.
In hun paper, gepubliceerd door Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archaeology, zeggen Donato Amado Gonzáles van het Peruaanse ministerie van Cultuur en Brian S Bauer van de Universiteit van Illinois dat ze plaatsnamen op 19e-eeuwse kaarten, informatie in 17e-eeuwse documenten en de originele veldnotities van de Amerikaanse ontdekkingsreiziger Hiram Bingham – de hedendaagse ontdekker van de Incacitadel – hebben bekeken en ontdekten dat geen van de bronnen naar de plek verwijst als Machu Picchu.
Machu Picchu, waarvan men denkt dat het ooit het zomerverblijf was van de Incakeizer Pachacutec, werd memorabel “ontdekt” door Bingham in 1911, hoewel er een wijdverbreide academische consensus bestaat dat de verloren stad nooit echt verloren was.
Maar Gonzáles en Bauer zeggen dat hun bevindingen suggereren dat de ruïnes op het moment van hun herontdekking weinig bekend waren, zelfs niet onder degenen die in de Peruaanse regio Cusco woonden.
“We begonnen met de onzekerheid over de naam van de ruïnes toen Bingham ze voor het eerst bezocht en bekeken vervolgens verschillende kaarten en atlassen die waren gedrukt voordat Bingham de ruïnes bezocht”, zei Bauer. “Er zijn significante gegevens die suggereren dat de Incastad eigenlijk Picchu heette of, waarschijnlijker, Huayna Picchu.”
De onderzoekers ontdekten dat de ruïnes van een Incastad genaamd Huayna Picchu worden genoemd in een atlas uit 1904 die zeven jaar voordat Bingham in Peru aankwam, werd gepubliceerd. Bovendien zeggen de onderzoekers dat Bingham in 1911 werd verteld over ruïnes genaamd Huayna Picchu langs de Urubambarivier voordat hij Cusco verliet om naar de plek te zoeken. De zoon van een landeigenaar vertelde later in 1912 aan Bingham dat de ruïnes Huayna Picchu heten, voegen ze eraan toe.
Volgens Bauer zijn de meest definitieve verbindingen met de oorspronkelijke naam van de Incastad bewaard gebleven in verslagen die zijn geschreven door Spaanse veroveraars kort nadat ze Cusco aan het einde van de 16e eeuw hadden ingenomen. “We eindigen met een verbluffend verhaal uit het einde van de 16e eeuw waarin de inheemse bevolking van de regio overweegt terug te keren om de plek, die ze Huayna Picchu noemden, opnieuw te bezetten”, zei hij.
Hoewel studie waarschijnlijk tot een nieuw debat zal leiden, lijken maar weinig historici te geloven dat er een naamsverandering op komst is. “Alle namen zijn verzonnen en veranderlijk en het maakt niet veel uit”, zegt Natalia Sobrevilla, hoogleraar Latijns-Amerikaanse geschiedenis aan de Universiteit van Kent. “Behalve dat Machu Picchu nu een gevestigd merk is dat erg verbonden is met de Peruaanse identiteit, dus wat heeft het voor zin om het te veranderen?”
De Peruaanse historicus voegde eraan toe: “Zoals Shakespeare zei: ‘Een roos met een andere naam zou net zo zoet ruiken.'”