Aantallen vrouwenmoorden blijven onaanvaardbaar hoog in de regio
25 november is sinds 1999 de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen, een dag die met jaarlijks 4.000 vermoordde vrouwen in heel Latijns-Amerika, puur omdat ze vrouw zijn, nog steeds hard nodig is om aandacht te vragen voor dit tot op heden niet te stoppen geweld.
Een Maya-altaar voor het Hooggerechtshof in Guatemala, posters met de gezichten van slachtoffers van feminicide bij het Parlement van Argentinië en tientallen roze kruisen voor het Nationaal Paleis in Mexico zijn slechts drie voorbeelden waarbij vrouwen in de regio deze donderdag ‘Ni una menos!’ – Niet één vrouw minder! – riepen. De koele cijfers tonen echter dat er gemiddeld in de regio elk jaar 4.000 vrouwen ‘minder’ zijn, uit het leven weggerukt.
Niet alleen moet er een eind komen aan dit endemische geweld, ook moet er gerechtigheid komen in de zaken van de duizenden vrouwen die de afgelopen decennia slachtoffer geworden zijn van hun partners, onbekenden, mensensmokkelaars of anderen. Een klein lichtpuntje: het aantal gerapporteerde dodelijke slachtoffers over 2020, 4.091, lag 10.6 procent lager dan in het jaar daarvoor maar geeft geen inzicht in de gevallen van geweld tegen vrouwen zonder dodelijke afloop.
Honduras voert de trieste lijst van 26 landen aan waar de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en de Cariben (CEPAL) onderzoek deed naar vrouwenmoorden, feminicidio in het Spaans. In dit door geweld verscheurde land werden er per 100.000 vrouwen, 4,7 vermoord. In de Dominicaanse Republiek lag het cijfer op 2,4 per 100.000 en in El Salvador op 2,1. Net als in landen als Bolivia, Brazilië en Guatemala lag dit cijfer iets lager dan in voorgaande jaren, maar in Ecuador, Costa Rica en Panama constateerde CEPAL een stijgende trend.
Dit jaar werd niet alleen stilgestaan bij het aantal vermoordde vrouwen, maar in bijvoorbeeld Nicaragua ook bij de 13 gevangen gezette vrouwen vanwege hun kritiek op president Daniel Ortega. “In Midden-Amerika leven wij vrouwen niet vrij van geweld, we worden verkracht, vermoord, aangevallen. We kunnen onze democratische rechten niet uitoefenen, we worden gedwongen zwaar en onbetaald werk te doen en staan er vaak alleen voor om onze kinderen op te voeden”, aldus de Nicaraguaanse sociologe Elvira Cuadra. “Desondanks”, voegde ze hier in een artikel ter gelegenheid van 25 november aan toe, “zijn we nog steeds in leven en schreeuwen we.”.
Iets naar het noorden, in Mexico, zijn tussen 2018 en 2020 volgens officiële cijfers niet minder dan 11.602 vrouwen vermoord, kenmerkend voor de diepe veiligheidscrisis waarin het land zich bevindt. Ondanks de vele woorden waarmee de overheid het geweld tegen vrouwen tegen zegt te gaan, is er volgens maatschappelijke organisaties eerder sprake van een verslechtering. Dit geldt vooral voor de groep meisjes tot 17 jaar oud.
Aan de andere kant van de Amerika’s, in Argentinië, vindt dit jaar tot nu toe elke 31 uur een geval van feminicide plaats. Ondanks aanhoudende protesten en nieuwe wetgeving, slaagt het land er niet in het vermoorden van vrouwen aan banden te leggen. 90 procent van de slachtoffers werd vermoord door een bekende. De posters voor het parlement in Buenos Aires waren niet de enige in Argentinië: overal in het uitgestrekte Zuid-Amerikaanse land werden deze donderdag door middel van grote foto’s de vele vermoordde vrouwen herdacht. Doordat ook hier, dankzij de Covid-pandemie, veel mensen gedwongen waren thuis te blijven, zijn daarnaast de aangiftes van huiselijk geweld enorm gestegen.
In Colombia wordt 25 november aangegrepen om de aandacht te vestigen op meisjes tussen 6 en 13 jaar oud: van de 3.579 geregistreerde gevallen van seksueel geweld in hoofdstad Bogotá, behoorde het grootste deel tot die leeftijdscategorie.
Buurland Brazilië telde vorig jaar niet minder dan vier vrouwenmoorden per dag (ter vergelijking: in Nederland is er gemiddeld elke tien dagen een geval van feminicide). Desondanks zijn er geen grote manifestaties tegen dit geweld geweest hoewel er wel verschillende grote campagnes lopen.
Als onderdeel van een van die nationale campagnes werd personeel in apotheken, bankkantoren, winkels en elders getraind in het waarschuwen van de politie, als een vrouw hen een rood kruis op een handpalm toonde. Ook elders zijn dergelijke campagnes nodig en worden dan ook gevoerd. Maar toch zijn vrouwen in de regio nog veel te vaak vogelvrij en onbeschermd.
