Wat betekent de opkomst van ChatGPT voor mij als La Chispa-redacteur?
De afgelopen maanden kon je er nauwelijks om heen: ChatGPT. De nodige aandacht werd eraan besteed in redactionele commentaren en aan diverse talkshowtafels.
Mijn eigen ervaringen met een conversatierobot zijn tot op heden zonder uitzondering teleurstellend te noemen. Wanneer ik als klant iets op een website probeer te vinden, vragen of regelen via een chatbot, dan geef ik het meestal na een paar pogingen moedeloos op. Omdat het niet werkt.
ChatGPT is echter van een totaal andere orde. Deze revolutionaire gratis taaltool is op de markt gebracht door het Noord-Amerikaanse bedrijf OpenAI. Het is gebaseerd op kunstmatige intelligentie (artificial intelligence), met een zelflerend vermogen dat exponentieel groeit. ChatGPT is al geïntegreerd in de Microsoft zoekmachine Bing en komt op termijn ook in applicaties als Word en Powerpoint.
Wat de gevolgen voor de journalistiek zijn, is nog lastig in te schatten. Geef een willekeurige opdracht (‘schrijf een opiniestuk, een sollicitatiebrief, een rapportage’) en binnen luttele seconden rolt er een tekst uit waar ik als redacteur dagen of weken aan kan werken. Prachtig natuurlijk, die ontwikkeling, of toch niet? Ik gebruik expres het woord ‘vooruitgang’ niet, want dat moet nog blijken en hangt ook af vanuit welk perspectief je ernaar kijkt.
Want wat betekent dit voor mij als redacteur bij La Chispa? Met mijn Chispa-collega’s schrijf ik al jaren met toewijding en plezier over Latijns-Amerika. Dat is niet alleen rozengeur en maneschijn, maar ook bloed, zweet en tranen. Als Chispita’s werken we met een kleine redactie vrijwillig en vol inzet, meestal naast een gevuld bestaan. Onze passie voor Latijns-Amerika, schrijven en de wetenschap dat we gelezen worden door een geïnteresseerd publiek drijven ons voort.
Schrijven is een ambacht, heb ik geleerd. Om te beginnen moet je research doen, veel lezen, zaken wegen en verschillende bronnen raadplegen. Dan het schrijfproces zelf: schrijven, herlezen, woorden en structuur aanpassen. Schrijven is lijden, schrijven is schrappen. En vooral een kwestie van veel doen, oefening baart kunst. En tot slot natuurlijk de eindredactie door een collega-redacteur, die met een frisse ogen naar de tekst kijkt.
Maar wat zou er gebeuren als ik niet deze traditionele weg volg, maar ChatGPT gebruik en typ ‘schrijf een analyse van 1000 woorden over de actuele politiek in Nicaragua’, ‘schrijf een artikel over Venezuela onder president Nicolás Maduro’ of ‘schrijf een interview met de (overleden) Colombiaanse schrijver en Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez op basis van bestaande interviews en algemene informatie over hem’?
Wanneer en hoe
Ik kan natuurlijk mijn kop in het zand steken, maar ChatGPT is onontkoombaar. Het is niet de vraag óf we het gaan gebruiken, maar wanneer en hoe. Wat wordt de impact voor de huidige studenten journalistiek? Gemak dient de mens, toch? Ja en nee. Hun manier van leren verandert, nieuwe vaardigheden zijn nodig. En hoe geweldig ChatGPT ook is, ik gun jongeren een leerproces dat ze zelf moeten doormaken, als mens én professional.
Laten we dus kijken hoe we de nieuwe technologie op verantwoorde wijze in ons voordeel kunnen gebruiken. Zonder de ogen te sluiten voor mogelijke schaduwkanten. Want hoe betrouwbaar is de chattool, waarvan het algoritme meer dan 175 miljoen parameters bevat? In hoeverre kunnen resultaten worden gemanipuleerd? Er zit natuurlijk een bias in het algoritme van ChatGPT. En hoe zit het met privacy? Er zitten nu nog regelmatig fouten in GPT-teksten, maar de ontwikkeling gaat zo snel. Wat als de techniek zo goed wordt, dat kunstmatig gefabriceerde artikelen net zo ‘goed’ zijn als door de mens geschreven teksten?
Qua journalistieke artikelen, bestaat het onderscheid tussen ‘echt’ en ‘nep’ straks nog wel als zodanig? Grenzen vervagen, definities veranderen. Hoe laat ik ChatGPT zo’n artikel schrijven en hoe weet ik wat de kwaliteit van het stuk is? Hoeveel tijd heb ik nodig om alles te fact checken? En waar doe ik dat? Bewerk en herschrijf ik de GPT-tekst dan als redacteur? En stuur ik het vervolgens door naar een Chispa-eindredacteur? Is het dan nog ‘mijn’ artikel?
Hoe goed ChatGPT ook is of wordt, ik troost me met de gedachte dat nieuwe, oorspronkelijke content altijd nodig zal blijven om de actualiteit en achtergronden te beschrijven en te duiden. En dat is wat wij als La Chispa doen. We maken unieke content over ons favoriete continent Latijns-Amerika en dat doen we met hart en ziel.
Welke keuze we als redactie maken in de toekomst qua het al dan niet gebruiken van ChatGPT, weet ik nog niet. Mocht het zover komen, dan zullen we heel precies vermelden bij zo’n artikel hoe en waarom we het gebruikt hebben.
