Covid-19 is slechts één van de problemen in Haïti
Het slepende conflict tussen het grootste deel van de Haïtiaanse bevolking en president Jovenel Moïse met zijn aanhangers uit zich ook in wantrouwen tegenover alles wat de overheid betreft. Zo constateert het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties dat de vaccinatieprogramma’s niet alleen zwaar te lijden hebben van het gebrek aan vertrouwen in de gezondheidszorg, maar ook van fake news.
In tegenstelling tot veel andere landen lijkt Haïti niet al te zwaar getroffen te zijn door het corona virus. Volgens de officiële cijfers zijn tot op heden slechts driehonderd Haïtianen aan het virus overleden, iets dat vooral te danken zou zijn aan het feit dat de helft van de elf miljoen Haïtianen jonger dan 24 jaar is. Dit in tegenstelling tot de aangrenzende Dominicaanse Republiek, waar meer dan 3.000 mensen zijn gestorven en bijna 250.000 burgers besmet raakten. Veel van die gevallen zijn gelinkt aan de toeristensector die van groot economisch belang voor dat deel van het eiland is. Maar verschil is er ook in het aantal geteste mensen: meer dan een miljoen in de Dominicaanse Republiek tegenover 53.000 in Haïti. Naast de driehonderd doden zouden minder dan 13.000 Haïtianen besmet zijn geweest. Maar met zo’n klein percentage geteste burgers is dit moeilijk met zekerheid vast te stellen.
Cijfers over mogelijke oversterfte zijn dan ook niet bekend. En daarbij komt dat ook van dergelijke cijfers het onmogelijk vast te stellen is wie aan de directe gevolgen van een coronabesmetting is overleden, en wie is gestorven door het vermijden van een bezoek aan het ziekenhuis als gevolg van de lockdown of het wantrouwen tegenover de publieke gezondheidszorg. Zo stelt Yves Sassenrath, landendirecteur van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA), dat het reguliere vaccinatieprogramma zwaar te lijden heeft van dit wantrouwen dat door de langdurige politieke crisis in het land slechts is gegroeid. Tel daarbij op de gebrekkige beschikbaarheid van gezondheidszorg, vooral op het platteland, desinformatie en fake news, en het is duidelijk waarom veel mensen de reguliere zorg mijden.
Ook gebeurtenissen uit het verleden hebben bijgedragen aan dit wantrouwen. Zo vertelt Maxo Blan, een 41-jarige automonteur, aan The New Humanitarian dat hij de laatste zal zijn om zich tegen covid-19 te laten vaccineren. Hij verklaart zijn gebrek aan vertrouwen met een verwijzing naar 1995, toen 65 Haïtiaanse kinderen stierven na het gebruik van hoestsiroop waarin glycerine verwerkt was.
In tegenstelling tot de Dominicaanse Republiek, waar vaccinatie tegen covid-19 inmiddels begonnen is, zijn er in Haïti nog geen plannen bekend gemaakt en is het ook onduidelijk of er al vaccins zijn gearriveerd. Medisch personeel heeft verklaard dat Haïti vaccins zal ontvangen via het COVAX programma. Maar dan is er nog een lange weg te gaan om de bevolking te overtuigen van nut en noodzaak. Ondertussen gaan op internet filmpjes van complotdenkers rond, waarin wordt gesteld dat het vaccin HIV/Aids en malaria veroorzaakt. En uit peilingen door Haïtiaanse influencers zou blijken dat hun volgers in overgrote meerderheid tegen vaccinatie zijn.
Jean Eddy Saint Paul, sociologieprofessor aan het CUNY Brooklyn College in de Verenigde Staten, noemt het diepgewortelde wantrouwen als belangrijkste reden voor de afwijzende houding van de Haïtiaanse bevolking. “Als er een regering was waarin de mensen vertrouwen hebben, dan zouden ze open staan voor het vaccin”, zegt Saint Paul.
Maar ondanks veel intern verzet zit Jovenel Moïse, met internationale steun, nog vast in het zadel, met alle risico’s van dien.