Guyana en zijn Caribische buren en andere lidstaten van de regionale gemeenschap besteden steeds meer aandacht aan een sterke toename van de spanningen met Venezuela en een agressief Venezolaans leger, nu Caracas zijn decennialange claim op de westelijke regio Essequibo in Guyana opvoert.
In de afgelopen weken waren Guyanese regeringsfunctionarissen gedwongen om te protesteren tegen agressieve vluchten door Venezolaanse straaljagers, de arrestatie van bemanningen van lokale vissersboten en een suggestie van een prominente Venezolaanse parlementariër dat het tijd is voor Venezuela om constitutioneel en legaal het betwiste gebied op te nemen in zijn wetboeken.
In 1835 stuurde het Britse rijk natuuronderzoeker en ontdekkingsreiziger Robert Herman Schomburgk naar het gebied, die een kaart maakte van Venezuela en Brits Guyana. De Britse regering gaf Schomburgk vervolgens de opdracht om de territoriale grenzen af te bakenen. Deze ‘Schomburgklinie’ leidde ertoe dat Venezuela protesteerde tegen de Britse aantasting van hun grondgebied, waardoor het territoriale geschil werd uitgelokt dat tot op de dag van vandaag onopgelost is gebleven. Al decennialang heeft Caracas aanspraak gemaakt op de mineraalrijke regio Essequibo in Guyana, grenzend aan Venezuela.
De twee partijen hebben een overvloed aan methoden geprobeerd om de kwestie enigszins te schikken, waaronder bemiddeling door de Verenigde Naties en internationaal overeengekomen moratoriums op claims. De laatste poging tot een schikking is gekomen in de vorm van Guyana’s benadering van het Wereldgerechtshof in Nederland voor een definitieve schikking, een zet waar Caracas zich fel tegen verzet.
In het geval van de militaire vluchten boven Guyana’s westelijke grensnederzettingen vorige week zei het lokale ministerie van Buitenlandse Zaken: “Guyana veroordeelt deze laatste daad van agressie door de Venezolaanse strijdkrachten als een schending van de soevereiniteit van Guyana in de lucht boven zijn grondgebied.”
Caracas is steeds scherper geworden over zijn territoriale aanspraken sinds medio 2015, toen de Amerikaanse oliegigant ExxonMobil offshore olie- en gasafzettingen van wereldklasse vond. Sindsdien zijn bijna twintig stromende putten ontdekt, waardoor Guyana en het aangrenzende Suriname een van ’s werelds meest aantrekkelijke bassins geworden zijn. Autoriteiten zijn van mening dat dit een belangrijke reden is voor de toegenomen mate van agressie.
Eerder dit jaar had de Venezolaanse marine twee Guyanese vissersschepen aangehouden en vastgelegd, waarvan de Guyanese autoriteiten zeggen dat ze in onbetwiste eigen wateren opereerden. Venezuela hield de bemanning meer dan een week vast om hen daarna vrij te laten zonder echte aanklachten ingediend te hebben.
De Guyanese grensadviseur en voormalig vicepresident Carl Greenidge zei tegen de plaatselijke krant Kaieteur: “Dit is niet de 19e eeuw. Gunboat diplomacy is een doctrine die geen plaats heeft in de moderne Latijns-Amerikaanse internationale betrekkingen. Een staat kan niet zomaar een stuk grondgebied en de mensen van een andere staat met een of ander zwak excuus met geweld in beslag nemen. Omdat het er zin in heeft of omdat het ervoor kiest om de keizerlijke geschiedenis van 150 of 350 jaar te herschrijven of recht te zetten. Het leven en het levensonderhoud van mensen zijn belangrijk. Dit is de 21e eeuw.”