Bendes vechten oorlog uit binnen de muren
Dit weekeinde werd Ecuador opnieuw opgeschrikt door gevechten in de gevangenis van Guayaquil waarbij veel doden vielen. Het land behoort nu tot de top van een trieste lijst, aangevoerd door Honduras. De andere landen in deze top vijf zijn ook Latijns-Amerikaans: Peru, de Dominicaanse Republiek en Brazilië. Muiterijen, opstanden en gevechten tussen bendes zijn aan de orde van de dag.
Het begint in februari van dit jaar als tenminste tachtig gevangenen worden vermoord bij gelijktijdige opstanden in de gevangenissen van de provincies Guayas, Azuay en Cotopaxi. Het gaat om confrontaties tussen verschillende bendes die elkaar om de macht bestrijden. In april en juli worden opnieuw gevangenen vermoord, waarna president Guillermo Lasso voor het gehele gevangeniswezen de noodtoestand uitroept. Er volgen twee maanden van een ogenschijnlijke wapenstilstand totdat eind september de bom opnieuw barst en bij gevechten in de gevangenis in Guayaquil, in de provincie Guayas, meer dan honderd gevangenen worden gedood.
De weken daarna blijft het onrustig en vinden meerdere gevangenen door ophanging de dood: het moet zelfmoord lijken, maar dat wordt sterk betwijfeld. En dan gaat het vrijdagavond opnieuw heel erg mis. Terwijl de prefect van de provincie Guayas in Guayaquil een feestelijke receptie houdt waarbij ook de gouverneur van Guayas en president Lasso aanwezig zijn, breken in de gevangenis gevechten uit tussen de elkaar bestrijdende bendes en vinden 62 gevangenen de dood.
Ondertussen neemt de kritiek op de regering toe. Het is nooit veilig geweest in de gevangenissen in Ecuador, maar opeenvolgende presidenten wezen altijd naar de leiding van de penitentiaire instellingen als het om de verantwoordelijkheid ging. Maar daar nemen de burgers en het parlement geen genoegen meer mee. Lasso en zijn regering stellen nu voor om de bendeleiders verantwoordelijk te maken voor het gedrag van hun leden in de gevangenis. Maar of dat een oplossing is wordt betwijfeld. Zo stelt Mauricio Gándara Gallegos, voormalig ambassadeur in Groot-Brittannië en columnist in de Ecuadoraanse krant El Universo, dat de bendeleden en hun leiders de spot drijven met de overheid, omdat zij weten dat noch de politie, noch het leger zal ingrijpen. “In de gevangenissen heerst een klimaat vol terreur, dat zich naar buiten uitbreidt. Met name de straten in Guayaquil worden steeds onveiliger: gewapende overvallen, moorden. Niemand kan nog rustig over straat,” schrijft hij.
En hoewel de regering nu het leger en de politie inzet bij de beveiliging van de gevangenissen, zal de strijd doorgaan. “De strijd tegen de drugskartels is heel moeilijk, want zo lang de verkoop van drugs verboden blijft zullen de prijzen ervan blijven stijgen, de handel winstgevend en de productie in landen als Colombia groeiend, terwijl ons land een doorvoerhaven blijft,” zegt Gándara.
Van de 62 slachtoffers zijn er nu 46 geïdentificeerd. Buiten het cellencomplex wachten nog altijd familieleden op informatie over hun geliefden. Ieder met hun eigen tragische verhaal, over een broer die zijn straf er bijna op had zitten, of over een gevangene die niets met een van de bendes te maken had maar zich op het pad van de moordenaars bevond…
