Mooie film over tafeltennisheld Robert Hosé, die Jan Brokken inspireerde tot zijn gelijknamige roman De droevige kampioen
’Wereldberoemd’ was Robert ‘Joy’ Hosé (1949) op Curaçao en de Antillen in de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen hij als tafeltenniskampioen internationaal furore maakte en de wereld over reisde. Maar de tafeltennisheld raakte door drugs aan lager wal en verloor alles.
Zijn tragische leven vormde de basis voor de roman De droevige kampioen van de Nederlandse schrijver Jan Brokken (1949), dat in 1997 verscheen. Nu is het levensverhaal van Robert Hosé vastgelegd in de driedelige VPRO-docudrama De droevige kampioen van Sander Burger.
Toen Brokken in 1995 op Curaçao woonde, ontmoette hij een dakloze man die zijn auto wilde wassen voor wat geld. Ze raakten aan de praat en Brokken was zo gefascineerd, dat hij zich twee maanden verdiepte in het leven van de gewezen ster.
Droste-effect
In de docudrama krijgt de kijker een mozaïek van Hosé’s leven voorgeschoteld. Aan het woord komen vrienden, betrokkenen, Jan Brokken, gewone Curaçaoënaars en gelukkig ook Hosé zelf. Het is een combinatie van interviews, historische beelden van de hoogtijdagen van Robert Hosé en nagespeelde scènes, waarvoor de kijker ook audities ziet. In die zin is de docudrama een soort Droste-effect: het echte leven wordt gefictionaliseerd, vervolgens vormt die roman later de basis voor een non-fictie docudrama, waarin op haar beurt de waargebeurde geschiedenis deels wordt nagespeeld en uit de roman wordt voorgelezen. Volgt u het nog?
De serie kijkt terug op een glorieus verleden van Robert, die in de serie zeventig wordt. Als hij als kind leert tafeltennissen, blijkt al snel dat hij daar zeer goed en gedisciplineerd in is. Hij domineert in het Caribisch gebied, traint in Nederland en neemt – tijdens de Koude Oorlog – deel aan toernooien in het Oostblok, China en elders in de wereld.
Door zijn populariteit en charisma doet hij het goed bij de vrouwen. Ook zakelijk is Robert succesvol, zijn sportzaak met meerdere vestigingen draait goed. Het gaat hem voor de wind en het leven lacht hem toe.
Op het hoogtepunt van zijn succes vergooit Robert echter zijn sportieve, maatschappelijke en zakelijke succes, een over zichzelf afgeroepen ramp die in gang wordt gezet door drugsgebruik. Hij bereikt de wereldtop nooit, slaat aan het gokken, verliest vriendschappen en verwaarloost familiebanden. Uiteindelijk belandt hij op straat, waar hij tot op de dag van vandaag weet te overleven.
Gelukkigheid
Aan dit destructieve gedrag ligt een jeugdtrauma ten grondslag, een verhaal dat Hosé opbiecht aan Brokken, die stelt dat “sport heeft de jeugd van Robert gered” en dat “hij speelde om te vergeten”.
De documentairemakers spreken met diverse familieleden, naasten en betrokkenen uit Roberts vroegere leven. Duidelijk is dat ze van hem houden, ondanks alle tragiek en ellende. Ook ‘gewone’ Curaçaoënaars zijn nog altijd trots op hem.
In de docudrama lezen mensen passages voor uit het boek van Brokken, dat hen soms zichtbaar ontroert. In het boek heet Hosé als hoofdpersoon Riki Marchena. Brokken zegt daarover: “Als romanschrijver vond ik hem het perfecte personage”. Door het verhaal en de beelden krijgt de lezer ook een korte geschiedenisles van Curaçao, die zorgt voor wat context.
De kracht in het verhaal van de docudrama en de roman schuilt in de tragiek van de gevallen held, sterfelijk en feilbaar zoals wij allemaal. Toch is de docudrama geen portret van een zielig man. Natuurlijk, het is tragisch hoe Hosé’s leven verlopen is, maar we zien een man die er uiteindelijk vrede mee heeft en op zijn manier met opgeheven hoofd door het leven gaat. Zijn vrienden zijn nog altijd trots op hem. Robert geniet nog altijd populariteit en respect, want hij heeft veel betekend voor Curaçao.
Net zoals de roman van Brokken is deze docudrama een eerbetoon aan een tragische held van Curaçao, iemand om naar op te kijken met respect en sympathie, ondanks alle droefenis en ellende. Weliswaar met pijn in het hart, maar toch. Robert heeft zijn keuzes en leven en gevolgen geaccepteerd en neemt eigen verantwoordelijkheid voor zijn leven. Laten we ons troosten met een wijze uitspraak van Robert zelf, die nog altijd scherp van geest is: “Gelukkigheid bestaat niet. Er bestaan gelukkige momenten.”
De droevige kampioen | Bind Film & VPRO | scenario/regie Sander Burger | 2021 | 3 afleveringen | 150 minuten | Papiaments & Nederlands gesproken | Nederlandse ondertiteling
De documentaire De droevige kampioen is te zien via NPO Start
Lees ook onze recensie van de film Buladó
