Het is eind 1990 A.D. en heel Duitsland is herenigd onder de vlag van de Duitse Bondsrepubliek. Heel Duitsland? Nee, één klein eilandje van de Duitse Democratische Republiek voor de zuidkust van Cuba… Pardon!?
Ernst Thälmann-eiland, in het Spaans Cayo Ernesto Thaelmann, is het vroegere Cayo Blanco del Sur, een Cubaans eiland in de Caraïbische Zee. Het eiland is onbewoond, 15 kilometer lang en zo’n 500 meter breed. Het is genoemd naar de Duitse communistische politicus Ernst Thälmann, vermoord door de nazi’s in 1944. Behalve mooie stranden heeft het ook een aparte geschiedenis.
Tussen de Cubaanse revolutie in 1959 en de ineenstorting van de DDR in 1990, waren de banden tussen beide landen hecht. Zo hecht dat, toen de Cubaanse leider Fidel Castro in 1972 een officieel bezoek bracht aan de DDR, hij een bijzonder cadeau bij zich had: een eiland. Bij die gelegenheid schonk hij de Oost-Duitse leider Erich Honecker een kaart waarop de Cayo Blanco del Sur omgedoopt was in het Ernst Thälmann-eiland. Met deze gulle geste werd het eiland geschonken aan de burgers van de DDR. De naamswijziging werd officieel opgenomen in de Cubaanse presidentiële besluitenlijst onder nummer 3676/72. Overigens kreeg Castro als tegengift tijdens zijn bezoek als tegengift van de DDR-regering een Teddybeer…
Unterwegs mit Musik
Een jaar later, ter gelegenheid van diens 28e sterfdag, werd een buste van Thälmann op het eiland onthuld en in 1975 bezochten twee populaire schlagerzangers het eiland voor het Oost-Duitse televisieprogramma Unterwegs mit Musik – Kuba.
Ideeën om van het Insel een soort Oost-Duits Ibiza te maken kwamen niet van de grond maar wel bracht partijleider Honecker in 1980 een kort privébezoek aan het eiland. Daarna raakte het eiland min of meer vergeten in Oost-Berlijn. Het werd dan ook niet genoemd in het ‘eenheidsverdrag’ tussen beide Duitslanden van 1990. In 1998 blies orkaan Mitch de buste van Thälmann van zijn sokkel maar er was geen DDR-ambassadeur meer om hem er weer op te zetten.
Of had de ambassade van het herenigde Duitsland dat kunnen doen? In 2001 concludeerde het Berlijnse internettijdschrift Thema1 dat het eiland nog tot de DDR behoorde – en dus inmiddels tot de Bondsrepubliek! Een woordvoerder van de Cubaanse ambassade liet echter snel weten dat Castro’s cadeau indertijd gezien moest worden als “een symbolische daad die niets te maken had met eigendomsrechten.” Ook de Duitse regering vond het verder wel best.
Inmiddels kent Google maps Isla Ernesto Thaelmann niet (meer) maar toont wel een vraagtekentje bij een eiland genaamd Cayo Blanco del Sur, net als damals.