Kandidaat-vicepresident kan symbool worden van historische verandering
In 2019 overleefde ze nog een moordaanslag vanwege haar inzet voor het milieu in Colombia, drie jaar later kan Francia Márquez de eerste Afro-Colombiaanse vicepresident van het land worden.
Aanstaande zondag 29 mei gaan de Colombianen naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Na de Congresverkiezingen op 13 maart waarbij tevens de voorverkiezingen gehouden werden voor die presidentsverkiezingen, leek Colombia een flinke draai naar links te maken. In het Congres brak het Pacto Histórico (Historisch Pact) krachtig door en Gustavo Petro, de leider van het pact en voormalig guerrillastrijder, consolideerde zijn presidentiële kandidatuur.
Petro haalde ruim 8o procent van de PH-stemmen. Hij koos uiteindelijk de nummer twee van die voorverkiezingen, de milieuactiviste Francia Márquez (14 procent), als kandidaat voor het vicepresidentschap. In de door rijke, blanke mannen gedomineerde Colombiaanse politiek is Francia Márquez een opvallende verschijning. De helft van de bevolking is vrouw, tot 20 procent heeft een Afrikaanse achtergrond maar in de politiek waren Afro-Colombiaanse vrouwen grotendeels onzichtbaar.
Omdat Gustavo Petro in de peilingen momenteel aan kop gaat, is de kans groot dat een vertegenwoordigster van deze onzichtbare groepen binnenkort vaker in beeld komt. “Dit is een belangrijk moment voor de stemlozen in dit land die nooit een gehoord werden”, aldus Francia Márquez bij een persconferentie na haar nominatie afgelopen week. “Dit is een moment van raciale gerechtigheid, gender gerechtigheid, ecologische gerechtigheid – en een moment van sociale gerechtigheid.”
Veel van de 700.000 mensen die in maart op haar stemden hopen dat ze als vicepresident op kan komen voor vergeten gebieden in het land wat, toevallig of niet, vaak juist die gebieden zijn waar de Afro-Colombianen wonen: de kustgebieden en de arme wijken van de grote steden. Tijdens haar campagne beloofde Márquez precies dat, en ook om bescherming van het milieu beter op de kaart te zetten: Colombia is al jarenlang een van de meest gevaarlijke landen ter wereld voor milieuactivisten – de aanslag op haar leven in 2019 was zeker geen geïsoleerd incident.
Márquez is geboren in het gewelddadige departement Cauca, in het zuidwesten van het land. Opgeleid als advocate, kreeg ze in 2018 de Goldman Environmental Prize uitgereikt vanwege haar inzet tegen illegale goudmijnen. De lokale bevolking, veelal bestaande uit inheemse en Afro-Colombiaanse groepen, wordt massaal in haar levensonderhoud bedreigd door deze mijnbouw.
Hoewel de verkiezingen pas eind volgende maand zijn, spreken veel Colombianen nu al van een nieuw begin voor de ongehoorden in het land. Ook Francia Márquez zelf toonde zich op de persconferentie optimistisch: “De tijd is gekomen om een nieuw hoofdstuk over Colombia te schrijven.”
