Breiner David Cucuñame beschermde zijn land tegen invasies
In Colombia is geschokt gereageerd op de dood van de veertienjarige Breiner David Cucuñame. Samen met zijn vader en een aantal dorpsgenoten was hij op patrouille om hun grond te beschermen tegen illegale invallen, toen ze werden overvallen. Behalve Breiner werden nog twee andere leden van de patrouille vermoord. De vermoedelijke daders zouden dissidente leden van de gedemobiliseerde guerrilla zijn.
Vrijdag 14 januari werd Breiner doodgeschoten toen hij met zijn vader en een aantal dorpsgenoten op patrouille was in de omgeving van hun dorp. Breiner behoorde tot de Nasa of Paez, de belangrijkste inheemse bevolkingsgroep in het departement Cauca, in de Andes van Colombia. Hij maakte deel uit van de Inheemse Garde, een ongewapende organisatie die het gebied beschermt tegen ongewenste indringers. Op foto’s staat Breiner, gekleed in het blauwe hesje van de Garde, met in zijn hand zijn bastón de mando, het teken van waardigheid.
Volgens een verklaring van de ACIN, de Associatie van Inheemse Raden van Noord-Cauca, zijn de vermoedelijke daders afkomstig uit dissidente kringen van de FARC, de enkele jaren geleden gedemobiliseerde guerrillabeweging. “De inheemse garde zijn de beschermers van het land en het milieu, en Breiner vertegenwoordigde dit”, zegt Eduin Mauricio Capaz, mensenrechtencoördinator van ACIN, in The Guardian. “De moord op Breiner is het resultaat van een verschijnsel dat al jaren broeit. Colombia wordt opnieuw gedomineerd door gewapende groepen.”
Vorige week verschenen nieuwe cijfers die aantonen dat iedere zestig uur een sociale leider – een mensenrechtenverdediger, een gemeenschapsactivist of een milieuactivist – wordt vermoord in Colombia. In 2021 vonden 145 activisten de dood, iets minder dan de 182 van het jaar daarvoor. Maar Colombia blijft hiermee nog altijd een van de gevaarlijkste landen ter wereld. Velen hadden gehoopt dat er aan dit soort geweld een einde zou komen toen de regering in 2016 een vredesovereenkomst sloot met de FARC, de grootste guerrillabeweging van Latijns-Amerika. Maar gemeenschappen op het platteland blijven slachtoffer worden van geweld, nu vaak van dissidenten van de FARC en andere gewapende facties.
Vooral sociale leiders zijn het slachtoffer, omdat zij vaak gezien worden als de uitvoerders van de vredesovereenkomst in de praktijk. “Waarom zijn sociale leiders een doelwit?”, zegt Elizabeth Dickinson van de International Crisis Group. “Omdat zij vaak als een van de weinigen binnen een bange en getraumatiseerde gemeenschap hun stem durven te verheffen tegen het geweld, dat gebruikt wordt tegen hun gemeenschappen of het milieu.” De overheid weet hiervan, maar reageert te laat, in plaats dat er preventief gehandeld wordt. Kinderen hebben vaak het meest te lijden van het geweld. “In het gebied waar Breiner is vermoord zijn in 2021 bijna honderd minderjarigen gerekruteerd door gewapende bendes, vaak gedwongen of onder valse beloften”, zegt Dickinson. “Kinderen hebben hun ouders verloren door het geweld, zijn gedwongen hun huis en haard te verlaten of zijn, zoals in dit geval, zelf direct slachtoffer van het geweld
