Het Braziliaanse Congres heeft president Jair Bolsonaro een nederlaag toegebracht bij een poging het kiessysteem in het land te veranderen. Dit ondanks druk via een niet gepland militair defilé door de straten van hoofdstad Brasilia, vlak voor de stemming in het Congres.
President Bolsonaro heeft meerdere malen laten weten geen vertrouwen te hebben in de uitkomst van de presidentiële verkiezingen die voor volgend jaar gepland staan. Dinsdag 10 augustus zou het Congres van het land, in een gezamenlijke zitting van beide kamers van parlement, stemmen over een aanpassing van de grondwet om een wijziging in het kiessysteem mogelijk te maken.
In een nauwelijks verholen poging de stemming te beïnvloeden, organiseerde Bolsonaro samen met de legerleiders van het land een onaangekondigd militair defilé door de straten van Brasilia. Het was de eerste keer sinds het einde van de militaire dictatuur in 1985 dat er weer tanks reden over het Plein van de Drie Machten. Desondanks kwam Bolsonaro 79 stemmen te kort om de door hem gewenste grondwetswijziging door te kunnen voeren.
Bolsonaro heeft weinig vertrouwen in het elektronisch stemmen, waar de rest van Brazilië al 25 jaar trots op is. Hij wil dat elke kiezer een papieren afdruk krijgt van zijn of haar stem om te kunnen controleren dat de geregistreerde stem overeen komt met de bedoeling. De oppositie ziet hier weer een voorbeeld van Bolsonaro’s complotdenken in want daadwerkelijke bewijzen van fraude door het kiessysteem heeft hij tot nu toe niet geleverd. Een speciale parlementaire commissie had Bolsonaro’s voorstel vorige week dan ook al afgewezen, zij het iets minder overtuigend als verwacht.
Bolsonaro legde zich dus niet bij de nederlaag neer. Het is typisch voor de populistische president en zijn achterban om verwarring te creëren waarmee het vertrouwen in de democratische instellingen van het land afneemt. In verschillende steden worden recentelijk bovendien motortochten van sympathisanten georganiseerd waarmee zijn luidruchtige aanhang zichtbaar aanwezig is.
Ondertussen lopen er verschillende juridische onderzoeken waarin hij wordt beschuldigd van het verspreiden van valse informatie over elektronisch stemmen. Dit alles voedt zijn argumenten dat ‘de elite’ van Brazilië de wil van het volk blokkeert, overeenkomstig de strategie van zijn politieke voorbeeld, de voormalige president van de Verenigde Staten Donald Trump.
Het valt te hopen dat de Braziliaanse politieke instituties net zo sterk zijn als hun tegenhangers in de Verenigde Staten. Ondertussen omringt Bolsonaro, een gepensioneerde legerkapitein met openlijke sympathieën voor de militaire dictatuur uit het verleden, zich steeds meer met militairen die reeds een derde van zijn kabinet vormen.
Inmiddels verdiepen de economische en sociale crises zich in het land. Bolsonaro weet echter keer op keer de aandacht van de toenemende inflatie, werkloosheid en duizend corona-doden per dag af te leiden. Bijvoorbeeld door nu al een mogelijke stembusnederlaag volgend jaar verdacht te maken.