De voormalige president van Brazilië, Luiz Inacio Lula da Silva, heeft officieel zijn campagne voor presidentsverkiezingen gelanceerd en roept mensen op zich achter hem te verenigen om “de totalitaire dreiging” te verslaan, zonder de extreemrechtse zittende president Jair Bolsonaro te noemen.
“We zijn er klaar voor om niet alleen de verkiezingen op 2 oktober te winnen, maar om Brazilië opnieuw op te bouwen en te transformeren, wat nog moeilijker zal zijn”, vertelde de 76-jarige linkse icoon afgelopen zaterdag tijdens een bijeenkomst in São Paulo. Daarmee maakte hij officieel zijn politieke comeback, vier jaar nadat hij gevangen was gezet wegens controversiële beschuldigingen van corruptie.
“Het meest serieuze moment dat het land doormaakt, dwingt ons om onze verschillen te overwinnen en een alternatief pad te bouwen voor de incompetentie en het autoritarisme die ons regeren”, zei de linkse leider. “We willen ons aansluiten bij democraten van alle politieke posities, klassen, rassen en religieuze overtuigingen … om de totalitaire dreiging, de haat, het geweld en de discriminatie die over ons land hangen, te verslaan”, zei hij tegen een juichende menigte.
De 76-jarige Lula verliet het ambt in 2010 als de meest populaire president in de Braziliaanse geschiedenis, nadat hij de leiding had gehad over een economische boom die zo’n 30 miljoen Brazilianen uit de armoede haalde. Hoewel de campagne in augustus zal beginnen, voert het linkse icoon onofficieel campagne sinds maart 2021, toen een rechtbank de corruptieveroordelingen die hem buiten de politiek hielden nietig verklaarde. “Politiek leeft in elke cel van mijn lichaam, want ik heb een reden”, zei hij twee dagen na de uitspraak. “In de 12 jaar sinds ik mijn ambt verliet, zie ik dat al het beleid dat ik heb gemaakt om de armen ten goede te komen, is vernietigd.”
Sergio Moro
Een ingrijpend onderzoek, genaamd “Operatie Wasstraat”, dat begon in 2014, bracht een enorm corruptieplan aan het licht rond het staatsoliebedrijf Petrobras. Lula werd veroordeeld voor meerdere aanklachten wegens het aannemen van steekpenningen en veroordeeld tot in totaal 26 jaar gevangenisstraf. Hij begon zijn straf in april 2018 en werd verwijderd uit de presidentiële race van dat jaar, die Bolsonaro won na een golf van verontwaardiging tegen Lula en zijn Arbeiderspartij (PT). Het Hooggerechtshof vond later vooringenomenheid van de kant van de leidende rechter in de zaak, Sergio Moro, die later minister van Justitie onder Bolsonaro werd.
Lula heeft de zaak een samenzwering genoemd. Hij werd in afwachting van zijn beroep in november 2019 vrijgelaten, maar werd tot de uitspraak vorig jaar uitgesloten van de politiek. Uit recente opiniepeilingen blijkt dat Lula een comfortabele voorsprong op zijn rivaal behoudt als de verkiezingen vandaag zouden worden gehouden, hoewel Bolsonaro terrein heeft gewonnen door de sociale uitgaven te verhogen en door het land te reizen.
Sinds Lula de status van koploper heeft herwonnen, heeft hij een reeks recente blunders begaan, waarbij hij kiezers van verschillende sleutelgroepen vervreemdde met opmerkingen over abortus, de politie en de middenklasse. Hij liep ook niet synchroon met de wereldleiders door te zeggen dat de Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy “even verantwoordelijk is als” de Russische tegenhanger Vladimir Poetin voor de oorlog in Oekraïne.
Bolsonaro (67) heeft duidelijk gemaakt dat hij de macht niet zonder slag of stoot zal opgeven. Terwijl het er op een gegeven moment naar uitzag dat Lula Bolsonaro zou verslaan in de eerste ronde van 2 oktober, zonder een tweede ronde op 30 oktober, heeft de president het gat in de laatste peilingen verkleind. Gustavo Ribeiro, een politiek analist, zegt dat Bolsonaro er alles aan zal doen om Lula in de peilingen in te halen.
“Hij zal proberen zijn massale aanwezigheid op sociale media te gebruiken om de wateren troebeler te maken om terrein terug te winnen, vooral voor de kiezers die hij verloor in de drie en een half jaar van zijn presidentschap”, zei Ribeiro, de oprichter van The Brazilian Report, een online tijdschrift . “Veel Brazilianen informeren zich op sociale media – dat is het terrein dat Bolsonaro domineert – waar links zijn houvast heeft verloren en moeite heeft om taal en berichten te vinden die resoneren met mensen en kiezers aanspreken.”
Lula zei dat hij tot nu toe een steeds groter wordende alliantie van zeven linkse partijen heeft gesmeed, en de centristische voormalige gouverneur van São Paulo, Geraldo Alckmin, heeft gekozen als zijn running mate om gematigde kiezers te trekken die niet blij zijn met de regering van Bolsonaro. Hij benadrukte zijn prestaties tijdens zijn twee termijnen van 2003-2010. “Brazilië is teruggekeerd naar het sombere verleden dat we dachten te hebben overwonnen”, zei hij, verwijzend naar de toenemende honger onder arme Brazilianen.
