Wijsheden van een Japanse boogschutter volgens Paulo Coelho
Tetsuya, de beste boogschutter van Japan, wordt verrast door onverwacht bezoek. Een bekende, uit een ver verleden, wil hem zijn techniek van het boogschieten tonen. Tetsuya heeft al jaren niet meer met een boog geschoten, maar stemt toch in. De roman De weg van de boog van de Braziliaanse schrijver Paulo Coelho (1947, Rio de Janeiro) is een vertelling over de wijsheden van de kunst van het boogschieten.
Een jongen uit het dorp loopt met Tetsuya en de bezoeker naar een vervaarlijke, schommelende brug. Vanuit daar schieten de mannen op een rijpe perzik. Het lukt Tetsuya moeiteloos om de perzik te raken, maar de bezoeker lukt het niet. Tetsuya legt de man uit waarom dat niet lukt:
“Je weet raak te schieten wanneer de omstandigheden gunstig zijn, maar op gevaarlijk terrein lukt het je niet. Een boogschutter heeft nu eenmaal niet altijd het slagveld voor het kiezen. Daarom, hervat je training en weer voorbereid op ongunstige situaties. Blijf op de weg van de boog, want het is een levensweg. Maar leer dat een juist en doeltreffend schot heel anders is dan een schot gedaan met vrede in je ziel.”
Wijsheden
De bezoeker vertrekt. De jongen zit vol vragen én wil alles weten over boogschieten. Lopend naar het dorp vertelt Tetsuya hem de levenslessen van de weg van de boog. Wat volgt is een reeks aan korte wijsheden die gerelateerd zijn aan alle aspecten van het boogschieten. Wijsheden die te maken hebben met de boog, de pijl en het doelwit; de houding van de boogschutter; het vasthouden van de pijl; het moment van loslaten en het leven van de boogschutter zonder boog, pijl en doel.
De wijsheden slaan op zaken die ook van toepassing zijn voor het dagelijks leven. Hoe leef je een bezield leven? En hoe kom je verder in het leven? Een leven zonder risico’s is een leven zonder lessen. Je moet, net als een boogschutter, keer op keer schieten om de kunst van het boogschieten te leren. Een voorbeeld over het moment van het loslaten (van de pijl):
“Zodra de intentie van de boogschutter overgaat in de vlucht van de pijl, opent zijn hand zich op het juiste ogenblik en de klank van de pees brengt de vogels aan het zingen. De handeling, van het op iets in de verte schieten, leidt voor de schutter – vreemd genoeg – tot een terugkeer naar een ontmoeting met zichzelf.”
Het zijn poëtische wijsheden vol metaforen. Maar als lezer moet je hier wel van houden. Persoonlijk miste ik diepgang in het geheel. De wijsheden voelen als losse stukken in een (voor mij mislukte) poging de lezer te inspireren tot een bezield leven. Paulo Coelho staat – geheel terecht – bekend voor het kunnen raken van verschillende soorten lezers met zijn prachtige boeken. Maar de gebruikte stijl – korte, metaforische wijsheden – zal zeker niet iedereen aanspreken.
Happinez
Jarl van der Ploeg stelt in de Volkskrant dat het boek op een scheurkalender van de Happinez lijkt: “Hoewel Coelho echt een aantal boeken heeft geschreven die de moeite waard zijn, toont hij hier vooral zijn meesterschap in het veinzen van diepzinnigheid. Het resultaat: een boek over de kunst van het boogschieten, dat zijn doel op indrukwekkende wijze mist.”
Ik ben het helaas met hem eens. Maar de lezer die van poëtische wijsheden houdt, en de tijd wil nemen om na te denken over filosofische metaforen, zal het boek vast en zeker kunnen waarderen.
Paulo Coelho, De weg van de boog, Uitgeverij Arbeiderspers, Amsterdam, 2021, ISBN 9789029544863, 98 pag., €21,50, vertaling: Piet Janssen
Lees ook onze recensie van De spion van Paulo Coelho
