Sinds zondag 5 juni worden de Britse journalist Dom Phillips en zijn Braziliaanse metgezel Bruno Araújo Pereira vermist. Ze trokken langs de Itaquaí rivier, de belangrijkste toegangsweg tot de Javari Vallei in het westelijk Amazonegebied, dichtbij de grens met Peru. De vallei is het thuis van een groot aantal inheemse volkeren. Maar de grote rijkdom heeft de streek tot jachtgebied voor stropers, vissers en illegale houthakkers gemaakt. De drugshandel tiert er welig.
Van journalist Dom Phillips en zijn metgezel en verdediger van de rechten van de inheemse bevolking Bruno Araújo Pereira is al ruim vier dagen niets meer vernomen. Voor hun leven wordt gevreesd. Ze zijn vermist in een gebied met een oppervlakte zo groot als Portugal, waar straffeloosheid en het recht van de sterksten heersen. Pereira zou recent bedreigd zijn vanwege zijn werk om illegale activiteiten in het gebied in kaart te brengen.
De Javari Vallei grenst aan Peru en is uitsluitend over water bereikbaar. In het gebied, dat formeel een reservaat is, wonen naar schatting ongeveer zesduizend mensen, behorend tot 29 inheemse volken, waarvan een groot deel in zelfgekozen isolatie leeft. Hun leven wordt de laatste decennia in toenemende mate bedreigd. De grote natuurlijke rijkdom van de regio trekt allerhande gelukszoekers aan: illegale houtkappers, stropers, vissers. En meer recent ook drughandelaren. Aan de Peruaanse kant van de grens is de verbouw van coca, de basis van cocaïne, enorm gegroeid. Van 2019 tot 2020 steeg de cocaproductie met maar liefst 20%. Hiermee is Peru de op een na grootste cocaproducent ter wereld geworden.
De drugshandel heeft een bloedbad ontketend in de vallei, waar drie landen (Brazilië, Peru en Colombia) samen komen. Kartels uit de verschillende landen bevechten elkaar op leven en dood om de controle over het gebied te krijgen en zo hun handelswaar over de Amazone te verschepen richting de lucratieve Europese markt. Gen Mauro Esposito, voormalig coördinator van speciale grensoperaties van de Braziliaanse politie zei in The Guardian dat dit drielandenpunt nu de gevaarlijkste plek is van de 17.000 kilometer lange grens met Peru, als gevolg van de toename van de cocaproductie in Peru. Amazonas, de deelstaat waartoe de Javari Vallei behoort, is nu de meest gewelddadige staat van Brazilië volgens een gezamenlijk onderzoek van de nieuwswebsite G1 en de Universiteit van Sao Paulo. Vorig jaar steeg het aantal moorden in de staat met 54%.
Door dit alles komen de oorspronkelijke bewoners steeds meer in de verdrukking. Milieuactivisten en verdedigers van de rechten van de inheemse bevolking zijn er al jaren van overtuigd dat de houding van president Bolsonaro landbezetters en criminelen aanzet tot straffeloosheid. Daardoor zien illegale mijnbouwbedrijven en houtkappers hun kans. En ondertussen overweegt het Braziliaanse Congres de goedkeuring van wetten die inheems grondgebied openstellenvoor mijnbouw en houtkap, vertelt Antenor Vaz, voormalig leider van de FUNAI (Nationale Stichting voor Inheemse Zaken) in het gebied waar Phillips en Pereira zijn verdwenen in The Guardian.
