Vrijdag 20 januari is jezuïet en antropoloog Xavier Albó op 88-jarige leeftijd overleden. Hij laat een grote sociale erfenis achter, zo verklaarden verschillende voormalige Boliviaanse presidenten bij het horen van het nieuws van zijn overlijden. De huidige president Luis Arce twitterde dat het leven van Albó liet zien dat revolutie en religie hand in hand kunnen gaan.
Xavier Albó werd geboren in Spanje en trad op 16-jarige leeftijd toe tot de religieuze orde van de Jezuïeten. In 1952, zeventien jaar oud, arriveerde hij in Bolivia. Daar had enkele maanden eerder de revolutie plaats gevonden die de bevolking algemeen kiesrecht bracht en de opmaat vormde voor een grootschalige landhervorming. Albó was niet alleen Jezuïet, maar ook linguïst, antropoloog en onderzoeker. Een groot deel van zijn leven wijdde hij aan bestudering van de inheemse talen en bevolking.
Van even zo groot belang is zijn sociale en politieke erfenis. Samen met andere Jezuïeten was Albó betrokken bij het politieke leven in Bolivia. Zo namen hij en mede-priester Luis Espinal (in 1980 vermoord) deel aan de landelijke staking die in 1978 het einde van het regime van dictator Hugo Banzer inluidde en verkiezingen mogelijk maakte. In 1971 was hij een van de drie oprichters van het onderzoekscentrum CIPCA. Hij was overtuigd voorstander van een plurinationale staat en van inheemse autonomie. Ook was hij lid van de Asamblea Permanente de Derechos Humanos de Bolivia.
Luis Arce, de huidige president van Bolivia, twitterde dat het leven van Albó liet zien dat revolutie en religie hand in hand kunnen gaan. Ook verschillende voormalige presidenten stonden stil bij zijn overlijden. Oud-president Carlos Mesa zei dat “zijn toewijding, zijn geloof en zijn onschatbare intellectuele bijdrage om de maatschappij beter te begrijpen bij het zoeken naar gerechtigheid, gelijkheid en inclusiviteit, hebben ons een onvergankelijke nalatenschap gegeven.”
Oud-president Evo Morales kenmerkte Albó als een gelovige en intellectueel, toegewijd aan de strijd voor de waardigheid van de inheemse bevolking. Hij benadrukte dat diens gedachtengoed de basis vormde voor de opbouw van de plurinationale staat. In 2016 ontving Xavier Albó uit handen van Morales de Orden van de Condor van de Andes, de hoogste onderscheiding die Bolivia kent. Bij die gelegenheid riep Albó Morales op zich niet opnieuw kandidaat te stellen voor het presidentschap maar het stokje over te dragen aan anderen. En hij benadrukte geen “hielenlikker” te zijn maar juist “vrijdenker” te blijven, iets dat niet goed viel bij de leiding van de MAS-partij. Albó besloot met de opmerking dat als men het niet fijn vond dat hij zich vrij uitdrukte, hij bereid was de onderscheiding weer terug te geven.