Een paginagroot artikel op de voorpagina van La Prensa, een van de grotere kranten in Panama, trok onlangs mijn aandacht:
“Het kanaal reserveert 2 miljoen dollar om de watercrisis op te lossen.”
Het is voor mij lastig voor te stellen in een land waar het zoveel regent, maar er is klaarblijkelijk al jaren een gebrek aan water in Panama. Panama heeft een warm en vochtig, tropisch klimaat, met een lang regenseizoen van mei tot januari en een kort droog seizoen van januari tot mei. Maar de droge periode lijkt steeds langer te duren en er valt tijdens het regenseizoen onvoldoende neerslag om de tekorten aan te vullen. De tegenvallende regenval is waarschijnlijk onder andere het gevolg van het verschijnsel El Niño, waarbij warme oceaanstromen weerspatronen wereldwijd beïnvloeden. In 2019 was de lokale regenval 27 procent onder het gemiddelde van de jaren daarvoor. Hogere temperaturen beïnvloeden het waterniveau ook; zo verdampt het water in het kanaal sneller door temperatuurstijgingen dan een decennium geleden. Volgens de autoriteiten heeft het kanaal momenteel drie miljard kubieke meter water, veel minder dan de 5,2 miljard die nodig is voor een goede werking.
Door het gebrek aan regenval zijn de waterstanden in het tachtig kilometer lange Panamakanaal met regelmaat lager dan normaal. Dan moeten grotere schepen hun lading beperken, zodat ze veilig kunnen blijven navigeren. Maar deze schepen betalen tol aan de Panama Kanaal Autoriteit (Autoridad Canál de Panamá, ACP) naar gelang hun omvang en die van hun lading. Gemiddeld ontvangt de ACP 135.000 dollar per doorvaart. Met bijna 14.000 schepen die jaarlijks het kanaal doorkruisen kan een beperking in het aantal passerende (grote) schepen of een vermindering in de lading leiden tot een belangrijke financiële tegenvaller voor de Panamese overheid. Daarnaast komen ook de inkomsten van bijbehorende diensten zoals sleepboten, containeroverslag en handel gerelateerde belastingen onder druk te staan.
Waterbeheer is altijd een cruciaal onderdeel geweest van het kanaalbeheer in Panama, maar het werd nog belangrijker met de opening van de grotere sluizen in 2016. Elke keer dat een zogenaamd Neo Panamax schip door het kanaal vaart, gaat er ongeveer vijftig miljoen liter zoet water verloren via de sluizen naar de oceanen. Dat water komt uit twee meren, Gatún en Alajuela, die onderdeel zijn van de kanaalroute. Deze meren zijn niet alleen belangrijk voor het kanaal, maar leveren ook (drink)water aan een groot deel van de groeiende bevolking van Panama. Verschillende waterzuiveringsinstallaties in het kanaalgebied leveren miljoenen liters drinkwater aan de inwoners van de districten Arraiján, Colón, La Chorrera en Panama-Stad – en voor de landbouw in het gebied.
Het Panamakanaal is van groot strategisch belang en een belangrijke troef voor Panama. De inkomsten via het kanaal zijn jaarlijks zo’n twee miljard dollar. Sinds de overdracht door de Verenigde Staten eind 1999 vormt het kanaal een belangrijke factor in de ontwikkeling van het land, maar ook voor de handel en de economie op wereldniveau. Een duurzame oplossing voor het tekort aan (drink)water is daarom hard nodig. Verschillende oplossingen worden momenteel bekeken. Bijvoorbeeld het ontzilten van zeewater of het bouwen van extra waterreservoirs binnen de bestaande waterwegen en meren. Voor de Panamezen wordt er hopelijk snel een passende oplossing gevonden.
Ik volg de ontwikkelingen met interesse. En prijs me stiekem een beetje gelukkig dat mijn wijk in elk geval een aparte drinkwatervoorziening heeft. Het afsluiten van water, wat in andere wijken soms gebeurt onder het mom van onderhoud, gaat daarmee aan mij voorbij. Maar ik heb wel besloten zuiniger te doen met water in de hete Panamese zomer. Ook al gaat dat waarschijnlijk ten koste van mijn tuin…
