“Bescherm onze bossen!”, “Houd Panama groen!”, “Doe mee met onze manifestatie!” Al maanden word ik via (sociale) media en langs de wegen van de wijken Clayton, Albrook en Cardenas in de Kanaalzone van Panama-Stad gebombardeerd met oproepen tot actie. Want er is hier nogal wat aan de hand op kapgebied in het afgelopen jaar. Binnen een straal van zo’n vijf kilometer wordt hier straks de vierde brug over het Panamakanaal gebouwd, is er begonnen aan de verbreding van de weg die langs het kanaal loopt, leek er toestemming te zijn verleend voor de bouw van een groot voetbalstadion en is de bouw van een nieuwe vestiging van de Britse internationale school gestart.
Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Want de bewoners aan ‘mijn’ kant van de stad zijn het er niet mee eens dat er in ‘hun’ groene oase wordt gekapt. Dat er meer asfalt en verkeer komt, meer uitstoot van uitlaatgassen. Steeds meer bouwprojecten en shopping centers. En dat dit alles ten koste gaat van de natuur en de dieren die hier nog zo veel ruimte hebben. Want stukje bij beetje wordt steeds meer afgesnoept van de groene jungle die Panama-Stad omringt. En de stukken groen die overblijven, worden gefragmenteerd waardoor de dieren die er wonen geen kant meer op kunnen.
Toen de Kanaalzone in 1999 door de Verenigde Staten werd overgedragen aan Panama is de overdracht vastgelegd in Wet 21. Deze wet is een soort bestemmingsplan voor het gebied en regelt welke kavels of lotes verkocht mogen worden aan derden en welke niet. In de afgelopen twintig jaar zijn veel stukken land verkocht en ‘ontwikkeld’. En volgens APROC, de lokale vereniging van eigenaren in onze wijk Cardenas is hierbij veel niet volgens de regels gegaan. Ze probeert daarom via een beroep op de wet openbaarheid bestuur, via gerechtelijke procedures én via de inzet van protestacties en (sociale) media het tij te keren.
Of alle protesten terecht zijn, is voor mij als niet-ingezetene, weliswaar met een rechtenstudie op zak, niet te beoordelen. Want er is hier ook een andere jungle. De jungle van wetgeving en vergunningen. Van wel of geen corruptie. Voorlichtingsavonden, bijeenkomsten en manifestaties wisselen elkaar af, en men spreekt elkaar regelmatig tegen. Is hier nu wel of geen sprake van beschermd gebied? Waar liggen de originele grenzen op deze kaart van de omgeving? Wat is het officiële bestemmingsplan en wie heeft hiervoor getekend?
Bovendien is er bij bovengenoemde projecten duidelijk geen sprake van een gecoördineerde planning vanuit de overheid. Alle commotie lijkt vaak te beginnen met een eerste kapronde, waarna protest wordt ingediend en alles stil komt te liggen tot nader order. Investeerders met de juiste connecties krijgen vergunningen. Anderen niet. Plannen worden met veel bombarie aangekondigd, of juist stilletjes gestart in een vakantieperiode. En daarna net zo gemakkelijk weer ingetrokken als er teveel reuring ontstaat. Zo lijkt de bouw van het voetbalstadion na protesten uit de buurt inmiddels afgewend. Maar het is nog steeds onduidelijk waar een andere investeerder het gebied eventueel voor mag gebruiken.
Voor mij voelt het soms wat ongemakkelijk om me in deze discussie te mengen. Ik voel me hier te gast, een passant. Die wel erg gemakkelijk met het wijzende vingertje vanuit het Nederlands perspectief – volgebouwd, van alle gemakken voorzien, met wegen zonder gaten en scholen zonder koelprobleem – de Panamezen de maat kan nemen. Maar mijn Nederlandse buurvrouw Anna is een van de activisten. Zij woont al bijna vijftien jaar in Panama en heeft hier een koophuis. Ze voedt hier haar dochters op en heeft hier haar leven opgebouwd. Zij merkt direct de gevolgen van het beleid dat door de Panamese overheid wordt gevoerd.
We hebben mensen als Anna hard nodig, mensen die toezien op naleving van de regels. Die aan de bel trekken als aannemers, overheden of particuliere partijen illegaal kappen of de bocht afsnijden. Die de overheid en betrokken ministeries houden aan (internationale) beloften omtrent CO2-uitstoot, plasticreductie en natuurbehoud. Die de moraal hoog houden en samen optrekken met gelijkgestemden om de grootste impact te bereiken. Of ze nu uit Panama komen of niet. Want dat is de enige kans op het zo groen mogelijk houden van de Kanaalzone. Voordat de ‘vooruitgang’ dit unieke stukje natuur voorgoed verandert.
Deze column is onderdeel van de milieuspecial, najaar 2019
