Vanwege de corona crisis was er vanaf 25 maart, veertien weken lang, in Panama sprake van een volledige quarantaine. Volwassenen zonder essentieel beroep mochten hun huis of tuin niet verlaten behalve binnen een ‘blokje’ van twee uur. En dan nog was dit ‘uitje’ uitsluitend bedoeld voor essentiële boodschappen, een bezoek aan de bank of om bijvoorbeeld te tanken. Dit blokje had je om de dag, op het aan jou toegekende tijdstip, gebaseerd op het eindcijfer van je paspoort. ‘s Zondags mocht niemand naar buiten. Alle parken, stranden, wandelpaden en speeltuinen waren gesloten. Kinderen bleven verplicht op eigen terrein en mochten niet met andere kinderen spelen. Er waren politiepatrouilles in de wijken, controleposten bij kruispunten en er werd strikt toezicht gehouden bij de ingangen van supermarkten en banken.
Toegegeven, het corona dodental is hier nog steeds relatief laag vergeleken met Nederland en veel andere landen. In een land van minder dan 5 miljoen inwoners stond de teller op 30 mei op 326 overledenen. De overheid heeft door de strenge maatregelen ruim de tijd gehad om voorbereidingen te treffen, ventilatoren aan te schaffen, een nieuw noodhospitaal te bouwen en extra IC-plaatsen vrij te maken. Maar iedereen bijna volledig opsluiten komt tegen een hoge prijs. Sociaal en economisch.
Het gekozen beleid verdeelde de publieke opinie de afgelopen weken. Velen juichten het toe en gaven aan dat het nodig was om de veiligheid van de bevolking te garanderen en de openbare orde te handhaven tijdens de corona-noodtoestand. Anderen zeiden dat Panama veranderde in een politiestaat en dat teveel vrijheden werden ingeperkt. Wie er ook gelijk heeft, niet iedereen hield zich aan de gestelde regels. Op 30 mei waren 39.455 mensen gedetineerd vanwege overtreding van de quarantaine richtlijnen.
En dat zijn niet per sé allemaal relschoppers. Want er werd hier in de krant en op tv niet veel over gedeeld, maar via appjes van onze hulp Daisy, tuinman José en andere sociale media kwamen al snel na de ‘lockdown’ de berichten over de nijpende situatie in de armere wijken door. Grote gezinnen die in kleine flatjes gepropt zitten. Zonder airco. Zonder balkon. Vaak ook zonder internet of zelfs maar elektriciteit. Zij kregen te maken met urenlange wachtrijen voor supermarkten en banken. Mensen uit het informele circuit van schoonmakers, tuinmannen en straatverkopers mochten niet werken, maar ontvingen vaak ook geen steun van de overheid. Er werden voedselpakketten en tegoedbonnen verstrekt, maar deze bereikten lang niet iedereen. Protesten over de situatie in wijken als Arraiján en San Miguelito werden gesmoord maar het was geen houdbare situatie. De economie kreeg gigantische klappen en de onrust onder de bevolking liep op.
Gelukkig komt er nu beweging in de strenge maatregelen. De overheid heeft een plan voor een gefaseerde opening van het land bekend gemaakt. Er zijn nog geen vaste data voor elke stap, maar vanaf 1 juni laat de Panamese overheid de teugels in elk geval iets vieren. De overheid vraagt nu wél om de eigen verantwoordelijkheid van de burger, in plaats van alle bewegingsvrijheid rigoureus te beperken. Want de mensen mogen vanaf deze week in principe weer naar buiten tussen 5 uur ‘s ochtends en 7 uur ‘s avonds. Daarna geldt nog steeds de avondklok. Kinderen mogen alleen ’s middags tussen 4 en 7 buiten zijn. Parken en speeltuinen mogen op 25% capaciteit draaien.
En ook hier in Panama wordt nu gesproken over ‘het nieuwe normaal’. Want het hoofdmotto blijft ‘QuedateEnCasa’ of ‘Blijf Thuis’ zoveel als je kunt en er blijven strikte maatregelen van kracht. Bij de supermarkt loop je eerst over een speciale desinfectiemat waarna je temperatuur wordt opgemeten en je ontsmettingsgel op je handen krijgt gespoten. Maskers zijn verplicht voor iedereen ouder dan 2 jaar zodra je je huis verlaat. Ook tijdens sporten en spelen in de buitenlucht. De angst is hier onverminderd hoog, zowel bij de overheid als bij de bevolking. Een significante verhoging van het aantal zieken en een eventuele terugkeer naar strengere maatregelen is funest voor het vertrouwen in de overheid. Volgens de nationale campagnes op tv, radio en internet moeten daarom na het buitenspelen schoenen gedesinfecteerd worden en kleren direct gewassen. Partijen die maskers – al dan niet met ingebouwde filters – maken doen goede zaken. De scholen blijven vooralsnog gesloten. En onlangs werd de sluiting van het luchtruim nog verlengd tot 22 juni.
Niemand weet zeker wat verstandig is. Ik kijk met ‘Hollandse nuchterheid’ naar de stappen die worden genomen in verschillende Europese landen en hoop van harte dat hun aanpak de juiste is. En dat deze hier ook het gewenste effect hebben. Want de situatie is per land uiteraard verschillend.
Maar of ik inmiddels veel vertrouwen heb gekregen in het, door het Ministerie van Gezondheid geleide, plan van aanpak hier in Panama? Vorige week was ik met mijn gezin bij een goed aangeschreven ziekenhuis, voor de reguliere griepprik. Bij de ingang van de parkeergarage van het ziekenhuis stond een controleur met een thermometer. Door het open autoraam nam hij onze temperatuur op. Mijn zoon was als laatste aan de beurt en zat kennelijk recht onder de airconditioning: “32 graden Celsius, geen koorts”, zei de controleur met een tevreden glimlach. We mochten doorrijden.
