Column Colombia

Ziek zijn in Colombia

16 augustus 2020

Nico Verbeek

Drie maanden geleden werd de zus van mijn Colombiaanse vrouw van de ene op de andere dag ernstig ziek, ze begon raar te praten en wist soms niet meer waar ze was. Ze werd onderzocht, er werden scans gemaakt en toen bleek dat ze een agressieve en ongeneeslijke vorm van hersenkanker had. En dus heeft ze sinds die tijd dagelijks te maken met het Colombiaanse gezondheidsstelsel. Dat kende ze overigens al uit eigen ervaring, want ze werkte tot het moment dat ze de tumor kreeg, zelf in de zorg – nu maakt ze alles dus van de andere kant mee.

Ziek zijn in ColombiaAl snel werd begonnen met chemotherapie en bestraling, behandelingen die vaak hun nut bewijzen, maar meestal ook nogal wat bijwerkingen hebben. Twee weken geleden is ze opgenomen in het ziekenhuis, voor onderzoeken, maar vooral om haar palliatieve zorg te kunnen bieden en nu moet ze eigenlijk 24 uur per dag verzorgd worden. En daarvoor zorgen haar twee zussen die permanent bij haar zijn en elkaar om de dag afwisselen. Op die manier houden ze hun zus in die moeilijke omstandigheden gezelschap en maken het werk voor de verpleegsters een stuk makkelijker. Het is zwaar voor ze, maar ze hebben het graag voor hun zus over en het heeft alleen maar voordelen.

Vroeger had ik nogal wat bedenkingen bij dergelijke, voor mij nogal vreemde gewoontes. Ik was verbaasd dat in de ziekenhuizen hier geen bezoekuren bestonden, dat de familieleden van patiënten in en uit mochten lopen en hun zieke familielid mochten bezoeken wanneer ze wilden. Het was normaal dat van een sofa een bed werd gemaakt en dat een moeder of een zus een nacht lang bij de patiënt bleef. Ik vond het vaak overdreven en zag vooral de nadelen van dit gebruik. Liepen of zaten ze de verpleegsters niet in de weg? Werd het op die manier geen chaos in de ziekenhuizen?

Dat valt bij nader inzien allemaal erg mee en in extreme omstandigheden, zoals in het geval van mijn schoonzus, is het eigenlijk moeilijk voor te stellen dat ze haar de hele dag alleen in het ziekenhuis laten liggen. Niet dat het ziekenhuis niet goed zorgt, want anders dan je misschien zou verwachten van een ‘derdewereld’ land als Colombia, is de gezondheidszorg hier toegankelijk voor iedereen, van goede kwaliteit en ook erg humaan. Toch is ook in Colombia zelf vaak kritiek te horen: de zorgverzekeraars zouden er een potje van maken en patiënten moeten te lang wachten voordat ze geholpen worden, en zo zijn er nog wel wat klachten. Maar even doorvragen leert dat de meeste mensen eigenlijk best tevreden zijn over de manier waarop je ziek kan zijn in dit land.

Hoe de Colombianen dat voor elkaar hebben gekregen is niet makkelijk uit te leggen, want het zorgstelsel zit behoorlijk ingewikkeld in elkaar. Het beheer is uitbesteed aan een aantal privé-verzekeraars, de zogenaamde EPS (Entidad Prestadora de Salud) die met elkaar concurreren op de vrije markt. Praktisch alle burgers in het land (rond de 95 procent van de 45 miljoen Colombianen) zijn aangesloten bij een dergelijke EPS, die voor de patiënten de medische consultaties, medicijnen en behandelingen in het ziekenhuis betalen.

Dit vrijemarktstelsel werd in 1993 ingevoerd en kwam in de plaats van het volledig publieke stelsel dat ervoor bestond en dat een van de meest precaire van de regio was. Het werd volledig beheerd door de overheid. Dit stelsel had een aantal nadelen: slechts een derde deel van de bevolking had toegang tot de zorg en die was afhankelijk van publieke ziekenhuizen die inefficiënt waren en waar vreselijk veel geld verloren ging als gevolg van corruptie.

Het tegenwoordige zorgstelsel heeft zowel een contributieve als een gesubsidieerde component, want ongeveer de helft van de aangesloten leden van de EPS betaalt premie die wordt ingehouden op hun salaris, terwijl de ziektekosten van de andere helft vrijwel volledig wordt gesubsidieerd door de overheid. Dat laatste is wel nodig, want zoals bekend is een belangrijk deel van de bevolking (ik hoor vaak een cijfer van veertig procent!) werkzaam in de informele sector en die betalen uiteraard geen sociale premies. Voor de kwaliteit van de medische zorg die iemand ontvangt, maakt het dus niet uit tot welk van de twee systemen iemand behoort, want alle Colombianen hebben in theorie recht op dezelfde gezondheidszorg.

Meer dan 95 procent van de bevolking heeft toegang tot het zorgstelsel, een percentage dat zelfs veel andere (en rijkere) landen niet halen. Er is dus praktisch een universele dekking en niemand hoeft zijn huis of auto te verkopen of gaat failliet omdat hij of zij kanker krijgt of een chronische ziekte heeft. Dergelijke excessen, normaal in het Trumpiaanse Amerika, komen hier gelukkig niet voor.

Natuurlijk is niet alles optimaal. Een van de nadelen van het stelsel is dat het versnipperd is (er zijn maar liefst 35 EPS) en gedecentraliseerd, wat corruptie en bureaucratie in de hand werkt. Een ander groot probleem is dat er nogal een verschil is in de kwaliteit van de zorg tussen de stad en het platteland, vooral in ver afgelegen regio’s als Amazonas en Chocó.

Ook is het mogelijk dat je uren in een rij moet staan, dat je overal toestemming moet vragen, stempels moet laten zetten en soms moet smeken om een medicijn of voor een afspraak, maar iedereen wordt behandeld en niemand wordt aan de deur van een ziekenhuis teruggestuurd, omdat hij of zij geen geld heeft voor een behandeling.

In de huidige periode van de epidemie heeft de regering de EPS meer bevoegdheden gegeven: ze zijn actief in het nemen van monsters, het uitvoeren van tests in laboratoria en het uitvoeren van sporen- en contactonderzoek. Colombia en Chili zijn de twee landen in de regio die het meeste Covid19-tests uitvoeren.

Al met al is de gezondheidszorg dus veel beter dan algemeen wordt gedacht, niet alleen in vergelijking met buurlanden, maar ook in absolute termen. Het is bijna universeel toegankelijk, de prijzen van de medicijnen zijn gereguleerd en ook de medische opleidingen op de belangrijkste universiteiten van het land zijn van hoge kwaliteit. In Colombia opgeleide artsen en specialisten hebben geen enkele moeite om in andere landen, zoals in de VS of in Europa, werk te vinden of vervolgonderzoek te doen.

En, tijdens de Corona-epidemie die nu al vijf maanden duurt, hebben de Intensive Care-afdelingen van de ziekenhuizen in het land aan de verhoogde vraag kunnen voldoen en zijn artsen niet voor de zware keuze gesteld welke patiënt het leven te redden en welke terug naar huis te sturen, zoals in andere landen in de wereld is gebeurd…

Gerelateerde berichten

De jungle in de Colombiaanse literatuur

De jungle in de Colombiaanse literatuur

Het is dit jaar precies honderd jaar geleden dat José Eustasio Rivera (1888 – 1928) La vorágine publiceerde, een roman waarin de Colombiaanse jungle de hoofdrol speelt en die tegenwoordig tot de canon van de Colombiaanse literatuur behoort. En dus ook verplichte lectuur op de middelbare scholen in Colombia en dat heeft het imago van de roman niet veel goed gedaan. La vorágine (vrij vertaald: De maalstroom) staat voor moeilijk, weinig toegankelijk proza, in ieder geval lectuur die een scholier niet voor z’n plezier leest.

Lees meer
Griselda Blanco, de Zwarte Weduwe

Griselda Blanco, de Zwarte Weduwe

Griselda Blanco (1943-2012) was een van de meest gewelddadige drugshandelaren in de Colombiaanse maffiageschiedenis. Ze had de naam een gewetenloze moordenaar te zijn en verschillende vendetta’s te hebben veroorzaakt, zowel in Colombia als in het Miami rond 1980, de jaren van Miami Vice. Ze werd omschreven als zeer bezitterig en extreem jaloers, op het randje van het abnormale. Ook zou ze honderden doden op haar geweten hebben, onder wie haar drie echtgenoten, vandaar haar bijnaam Zwarte Weduwe.

Lees meer

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This