Afgelopen week kwam Hernán Darío Velásquez, alias El Paisa, de groep Farc-onderhandelaars in Havanna versterken. Het eerste wat opviel aan de keuze van deze vredestichter was de uitgebreide lijst van misdaden die hij op zijn naam heeft.
El Paisa is afkomstig uit Medellín, zoals zijn bijnaam al doet vermoeden, en begon zijn criminele loopbaan als sicario (huurmoordenaar) in dienst van Pablo Escobar. Hij kwam in de gevangenis terecht, sloot daar vriendschap met guerrillero’s van de Farc en na zijn vrijlating besloot hij naar de berg te trekken en zich aan te sluiten bij die club.
Daar maakte hij snel carrière, want hij was een man naar het hart van de beruchte Farc-commandant Mono Jojoy. Jojoy wist de criminele talenten van El Paisa op waarde te schatten en benoemde hem al snel tot commandant van de mobiele eenheid Teófilo Forero. Dat is een guerrillagroep die werd opgericht om de commandanten van de Farc te beschermen, maar die vooral een reputatie zou krijgen als een van de bloedigste criminele bendes van het land. Ook bracht de Teófilo Forero veel geld in het laatje voor het secretariaat van de Farc, met ontvoeringen, afpersing en drugshandel.
Als leider van deze guerrilla-eenheid wordt El Paisa verantwoordelijk gehouden voor talrijke terroristische acties die een plaats verdienen op de lijst van infamias van het Colombiaanse conflict. De ontvoering en latere moord op 12 gedeputeerden van de provincie Valle del Cauca in 2002. De moord op negen raadsleden in de gemeente Rivera in Huila in 2006. De moord op de gouverneur van Caquetá, Luis Francisco Cuellar in 2009. In 2001 drong hij met handlangers een flatgebouw in Neiva binnen en ontvoerde 15 personen, onder wie senator Jaime Lozado, die later werd vermoord.
Maar wat de meeste Colombianen nog het meest in het geheugen gegrift staat, is de aanslag op club El Nogal in Bogotá in 2003, waar zijn vaardigheden als sicario hem goed van pas kwamen. Hij liet een auto vol met springstoffen in de garage van het gebouw rijden, dat na de ontploffing vrijwel geheel werd vernield. Bij deze bloedige en wel opmerkelijk laffe aanslag, in de stijl van de beruchte acties van het kartel van Medellín, werden 37 burgers gedood en 200 raakten gewond, allemaal mensen die alleen de pech hadden gehad zich op het moment van de aanslag in de club te bevinden.
El Paisa was ook niet erg geliefd onder zijn eigen troepen, want zoals zo veel bloeddorstige leiders leed hij aan achtervolgingswaanzin. Daarom voerde hij regelmatig ‘zuiveringen’ uit onder zijn ondergeschikten om er zeker van te zijn dat niemand hem zou ‘verraden’. Tientallen (onschuldige) guerrillero’s kregen te horen dat ze infiltrant van de vijand waren en moesten van commandant El Paisa hun eigen graf graven, voordat ze met een genadeschot hun einde vonden.
Jarenlang was alias El Paisa een belangrijk doelwit voor de regering en het leger en telkens werden speciale operaties uitgevoerd om hem te pakken te krijgen, maar steeds wist hij net te ontsnappen. Er werd 2.500 miljoen peso’s op zijn hoofd gezet, maar ook dat had niet het gewenste effect.
Hoewel de twee partijen aan de onderhandelingstafel in Havanna in principe vrij zijn om hun vertegenwoordigers te kiezen, had de regering zich er lange tijd tegen verzet dat alias El Paisa naar Havanna zou komen, maar ze zijn nu kennelijk door de knieën gegaan.
Natuurlijk wordt de gebruikelijke retoriek in stelling gebracht om de aanwezigheid van deze terrorist in Havanna te rechtvaardigen. Dat het juist goed is dat ook dergelijke commandanten meedoen, om te voorkomen dat ze in het oerwoud het vredesproces gaan saboteren. Dat het er juist om gaat om verzoening te bereiken en dat zoiets geldt voor iedereen, aan beide kanten van de tafel.
Maar wat de leiders van de Farc misschien vergeten is dat het vredesproces, dat zich al bijna vier jaar voortsleept en niet bijzonder populair is onder de bevolking, door dergelijke acties zijn laatste beetje krediet kan verliezen.
Volgens opiniepeilingen heeft meer dan zeventig procent van de bevolking geen vertrouwen in een goede afloop van de vredesonderhandelingen en president Santos, die zijn politieke prestige in de waagschaal heeft gelegd voor ‘de vrede’, komt in populariteitspolls niet meer boven de twintig procent. Ik hoor om me heen nooit enthousiaste reacties over het vredeproces. Dat gaat meestal van een gelaten acceptatie, via een vrijwel volkomen onverschilligheid tot een hartstochtelijke afwijzing.
Dus een beetje PR kan geen kwaad voor het vredesproces, maar door de uitnodiging van alias El Paisa aan de onderhandelingstafel werken de dames en heren van de Farc daar allerminst aan mee.
