Voor de lessen Nederlands die ik geef, maak ik tegenwoordig steeds meer gebruik van het internet, met name Skype is een handige hulp. Een van mijn leerlingen woont in Venezuela en jammer genoeg is het de laatste tijd steeds weer een verrassing of de lessen doorgang kunnen vinden of niet. Soms is er een probleem met de stroomvoorziening, soms is het niet mogelijk om contact te krijgen door een storing in de internetverbinding.
De stroomstoringen zijn volgens het regime van Maduro het werk van buitenlandse saboteurs, maar de waarheid is dat het Venezolaanse staatsbedrijf dat voor de energie-opwekking verantwoordelijk is, jarenlang het onderhoud heeft verwaarloosd. Ook is er volgens kenners sprake van een grotesk gebrek aan efficiency en uiteraard ook corruptie, want benoemingen worden alleen nog maar uitgevoerd op basis van loyaliteit aan het huidige regime.
Afgelopen 30 april kon de Nederlandse les niet doorgaan, omdat het internetsignaal om acht uur ‘s ochtends plotseling uit de lucht was. In Venezuela zelf was moeilijk te weten te komen wat er aan de hand was, maar op de Colombiaanse en Nederlandse nieuws-sites kwam ik er al snel achter dat er een ‘oproer’ aan de gang was. Oppositieleider en zelfbenoemd interimpresident Juan Guaidó gaf het startschot voor Operación-Libertad (Operatie Vrijheid) in het bijzijn van oppositiepoliticus Leopoldo López, verrassend genoeg kort daarvoor vrijgelaten door het hoofd van de geheime dienst. Een paar uurtjes, in die ochtend van 30 april, had ik, net als miljoenen Venezolanen, heel even de hoop dat het echt zou gebeuren en het regime van Maduro ten val zou worden gebracht.
Het mocht niet zo zijn. Een van strategieën die de dictatuur die ochtend toepaste om het tij te keren was om de communicatie per internet zoveel mogelijk onmogelijk te maken tijdens die spannende momenten van de opstand, zodat de bevolking van Venezuela niet wist wat er precies gebeurde.
Netblocks is een non-gouvermentele organistie die wereldwijd de censuur op het internet in de gaten houdt. Die kwam erachter wat er die ochtend met het Venezolaanse internet gebeurde. Het blijkt dat staatsbedrijf en internet-provider CANTV de toegang tot Twitter, Periscope, YouTube, Facebook en andere diensten tijdelijk blokkeerde, niet toevallig op het moment dat Guaidó de opstand aankondigde en in de eerste uren erna. Ook werd het signaal van de BBC tijdelijk uit de lucht gehaald, net als dat van CNN, twee van de tv-zenders die de chaos op de straten van Caracas en de demonstraties in verschillende plaatsen van het land live probeerden te verslaan.
Volgens Netblocks waren de blokkades van het regime niet honderd procent effectief, maar de ingrepen waren wel een plotselinge escalatie van de al langer bestaande censuur door de dictatuur van Maduro tegen alle kritische geluiden en natuurlijk vooral tegen de politieke oppositie.
Volgens de Amerikaanse senator Marco Rubio, een republikein uit Florida, hebben Chinese technici de chavistische machthebbers geholpen met het blokkeren van het internet. Daarvoor gaf deze Trump-adept geen enkele bewijzen, maar het betekende wel een nieuwe stap in het conflict in Venezuela, dat steeds meer het strijdtoneel wordt van een internationale krachtmeting tussen de Amerikaanse regering van Donald Trump, die net als meer dan vijftig andere landen zelfbenoemd interim-president Juan Guaidó steunt, en Rusland en China, landen die dictator Maduro in het zadel houden.
De export van Venezolaanse olie naar de Verenigde Staten, in januari nog 587.000 vaten per dag, is in maart helemaal opgedroogd, als gevolg van sancties van de Amerikaanse regering. Daardoor loopt het land tussen 11 en 15 miljard dollar mis.
De sancties van Trump zijn een harde klap voor het regime van Maduro en het weet zich alleen overeind te houden dankzij leningen van bondgenoten China en Rusland. Venezuela betaalt terug met olie, allerlei staatcontracten en Rusland heeft volgens sommige bronnen ook belangen in raffinaderijen en enkele van de belangrijkste olievelden gekregen.
Maar Venezuela heeft grote behoefte aan buitenlandse valuta om de humanitaire crisis niet verder te te laten escaleren. Venezuela importeert voedselmiddelen, het land produceert vrijwel niks, en heeft dus dollars nodig om de import van vrijwel alle eerste levensbehoeften te kunnen betalen.
Hoe lang weet de dictatuur nog te overleven en ten koste van hoeveel menselijk leed?
