Het gebeurde eind juni op een woensdag, om half vijf ‘s ochtends, kort nadat de eerste passagiers van de dag in de cabines van de Metrocable stapten. Een van die cabines, afkomstig van station Santo Domingo, botste bij aankomst op station Andalucía, bovenop de cabine ervoor. Hij raakte los van de kabel en kwam tien meter beneden op de grond terecht. En dus gebeurde waar vooral types zoals ik, behept met een extreme hoogtevrees, altijd bang voor zijn als ze in zo’n kabelbaan stappen.
In de cabine zaten tien personen, onder wie een 55-jarige man uit de invasiewijk (illegaal gebouwd, zonder stadsplanning) El Pinar die op weg was naar zijn werk in Bello. De man overleed, terwijl de andere passagiers gewond raakten, net als tien omstanders, die getroffen werden door loskomende onderdelen van de neerstortende cabine.
De kabelbaan van Metrocable is zonder twijfel het pronkstuk van het openbaar vervoer van Medellín. Hij bestaat alweer twintig jaar, heeft miljoenen mensen vervoerd en nooit eerder was er een ongeluk gebeurd. Soms moesten de cabines stilgezet worden, wanneer het extreem hard waaide of als er een groot onweer losbarstte, en in 2011 bleven de cabines noodgedwongen een tijdje roerloos hangen, toen ze midden in een vuurgevecht van twee straatbendes van de Comuna 13 terechtkwamen.
Een kabelbaan als middel van openbaar vervoer is uniek in de wereld en was onderdeel van het belangrijke urbanisatieproject van burgemeester Sergio Fajardo, aan het begin van de eeuw. Voor het eerst had de gemeente aandacht voor mensen uit de marginale wijken en maakte ze er een prioriteit van om zich te laten zien in de wijken van de stad die traditioneel vergeten worden. Want aan de aanwezigheid van ‘de Staat’ schort het vaak en dat is ook de reden dat in die gebieden criminele bendes het vaak voor het zeggen hebben.
Er werd veel geld geïnvesteerd in kinderopvangplaatsen, er werden bibliotheek-parken aangelegd, voorzien van computers met snelle internetverbinding, er kwamen filmhuizen en muziekpodia. Ook verschenen nieuwe en betere scholen in de wijken, want goed onderwijs was een essentieel onderdeel van het overheidsproject.
De trots van het nieuwe Medellín was zonder twijfel de Biblioteca España in Santo Domingo Savio, een van de grootste achterstandswijken van de stad en nu eindpunt van de Metrocable. Het is een grillig gevormd gebouw, dat van een afstand lijkt op drie gigantische zwarte rotsen, dat makkelijk is te bereiken met de kabelbaan.
Een reis naar Santo Domingo is een van de vaste uitstapjes die ik maak om mijn gasten de veranderingen in Medellín te laten zien. Maar, daarvoor moet ik wel mijn eigen zielenrust opofferen, want ik heb extreem veel last van hoogtevrees. Tijdens de reis van zo’n 20 minuten, over de daken van de wijken Andalucía, Santa Cruz en Popular, houd ik daarom zoveel mogelijk mijn ogen dicht, terwijl de rest van de zeven of acht passagiers bij mij in de gondel genieten van het geweldige uitzicht over de stad en de hele Aburrá-vallei.
Om mijn angst niet te voelen begin ik dan altijd honderduit te praten. Dan vraag ik lukraak aan medepassagiers waar ze vandaan komen en waarom ze de kabelbaan gebruiken. Van de nood een deugd maken, heet dat. Zo hoorde ik van een vrouw uit Santo Domingo dat ze werkte als schoonmaakster in een kledingwinkel in El Poblado, de sjieke wijk van de stad. Vroeger moest ze altijd anderhalf uur met een gammele bus mee om op haar werk te komen, terwijl ze met de kabelbaan (en de metro) in ruim een half uur op haar plek van bestemming is.
En nu dus dat ongeluk. Het Metro-bedrijf riep de hulp in van de EAFIT-Universiteit, de Universiteit van Antioquia en alle mogelijke experts, maar tot op heden is het nog niet gelukt een duidelijke oorzaak te vinden voor wat er precies mis is gegaan met die ene cabine. Ook aan de rest van de cabines en aan de kabel is geen enkel defect ontdekt. En twee weken na het ongeluk is de kabelbaan weer ‘gewoon’ in gebruik genomen.
De passagiers lijken ook over de schrik heen te zijn en stappen weer massaal in. Misschien wel te massaal en daarom zal in de toekomst gewerkt moeten worden aan het verhogen van de capaciteit, want in spitsuren staan er lange rijen. In zekere zin is de prachtige uitvinding nu dus slachtoffer geworden van haar eigen succes. Volgens cijfers die ik las in de Medellínse krant El Colombiano, vervoert Lijn K van de Metrocable (er zijn nog vijf andere lijnen) maar liefst 50.000 passagiers per dag.
De Metrocable in Medellín is ook een voorbeeld geworden voor andere steden. Tegenwoordig zijn er kabelbanen te vinden in Bogotá, Mexico-Stad en Rio de Janeiro, steden die besloten dit bijzondere ov-model van Medellín over te nemen.
