Vier dagen zal Jorge Mario Bergoglio, de Argentijnse paus Franciscus, Colombia met een bezoek vereren, van 6 tot 10 september, en hij zal vier steden aandoen: Bogotá, Medellín, Cartagena en Villavicencio. Hij is daarmee de derde paus die het land aandoet. In 1968 had Paulus VI de primeur, en in 1986 bezocht Juan Pablo (Johannes Paulus) II, de Poolse reiziger-paus Karol Wojtyla, niet minder dan tien Colombiaanse steden in zeven dagen.
Een van de tastbare gevolgen van dat bezoek en de populariteit van paus Juan Pablo was dat veel jongens erna gedoopt werden met de naam van die paus, en tegenwoordig is Juan Pablo nog steeds een van de populairste jongensnamen in Colombia.
Juan Pablo II bezocht Colombia een paar maanden na de ramp van Armero in november 1985, waarbij dat hele stadje van dertigduizend inwoners van de aardbodem werd gevaagd. De paus bezocht Armero en verklaarde het hele rampgebied tot heilige grond, dit ter zielenrust van de families van de overlevenden. Het pausbezoek zorgde voor troost voor de nabestaanden van de slachtoffers en voor een zekere vorm van nationale saamhorigheid onder de Colombianen.
Daarvan kan paus Francisco nu alleen maar dromen. Colombia is slachtoffer van een radicale politieke polarisatie die doet denken aan de periode van La Violencia, de periode in de jaren vijftig waarin de Conservatieve en Liberale Partij het met elkaar aan de stok kregen, wat leidde tot een bloedige burgeroorlog. Nu is het land verdeeld in de onverzoenlijke kampen van de uribisten, volgers van ex-president Alvaro Uribe, en de santisten, burgers en politici die het werk van de huidige president Juan Manuel Santos verdedigen.
Het belangrijkste succes van de regering-Santos is ongetwijfeld het vredesakkoord dat na vijf jaar onderhandelen werd bereikt met de Farc, ‘de oudste guerrillagroepering van het Amerikaanse continent’, zoals er dan vaak nog even bij wordt gezegd, om de omvang van het bereikte extra aan te zetten.
De ruzie tussen uribisten en santisten was ook paus Francisco niet ontgaan en een half jaar terug waagde hij een poging om te bemiddelen in het conflict. Hij nodigde Uribe en Santos in Rome uit om vervolgens onder zes ogen een serieus gesprek te voeren, in de hoop enige vorm van toenadering te bereiken. Dat werd een grandioze mislukking en na wat vriendelijke plichtplegingen in Rome, ging de ruzie in Colombia gewoon verder.
Het was daarom ook niet te verwonderen dat Francisco wat huiverig was om zich op Colombiaans grondgebied te wagen. Want hij hoeft niet per se te komen. De man krijgt dagelijks verzoeken uit de hele wereld, dus hij kan een veel rustigere bestemming kiezen. Maar nu kan hij er niet meer onderuit, want hij had beloofd te komen als het vredesakkoord was getekend, het belangrijkste twistpunt tussen uribisten en santisten.
Of Franciscus erin zal slagen de twee kampen met elkaar te verzoenen? Er zijn mensen te vinden die daar werkelijk in geloven, maar dat is een hele kleine minderheid. Voorspelbaar is dat de tegenstanders een korte wapenstilte in acht nemen tijdens het bezoek van de paus, in wat algemene termen zullen spreken over ‘de wens naar vrede’, maar de posities zullen er echt niet door veranderen noch de intensiteit van de strijd.
De santisten proberen het vredesakkoord en de implementatie ervan in veilige haven te brengen, terwijl de uribisten niets liever willen dan het vredesakkoord ‘aan stukken scheuren’. Volgens de meeste peilingen wil een meerderheid van de Colombianen ook niets liever dan dat en daar helpt geen moedertje lief aan. Zelfs geen pausbezoek.
