Zondag 7 augustus was het zover, Gustavo Petro ‘greep’ de macht in Colombia. Met behulp van het zwaard van Bolívar. Al meer dan veertig jaar wilde hij de baas worden in het land, eerst gewapenderhand en later op democratische wijze. En nu is het gelukt. De officiële inauguratie vond plaats op het Plaza de Bolívar in Bogotá, in aanwezigheid van tienduizenden enthousiaste fans en genodigden én geflankeerd door het zwaard van Bolívar, in een glazen kistje.
Vier dagen ervoor was Petro ook al beëdigd, in de bergen van de Sierra Nevada de Santa Marta, aan de noordelijke kust. Daar vond een zogenaamde symbolische ‘ancestrale’ inhuldiging plaats en kreeg hij uit handen van de leiders van de Arhuaco-indianen twee scepters (heersersstaf) cadeau. De traditie van de indianen van de Sierra schrijft voor dat de toekomstige leiders van het land de spirituele gids van moeder aarde ontvangen, voor ze aan hun regering beginnen.
In Bogotá kreeg Petro de presidentsband omgehangen door María José Pizarro, de dochter van Carlos Pizarro, de laatste leider van de M-19 en de man die ervoor zorgde dat die guerrillagroepering de vrede sloot met de toenmalige regering en de wapens inleverde. Ze werden een politieke partij en Pizarro deed als presidentskandidaat in 1989 mee met de verkiezingen. Hij was populair bij de kiezers en zou zeker een goede uitslag hebben behaald, maar een paar maanden voor de verkiezingsdag werd hij vermoord door sicario’s, in opdracht van tegenstanders van het vredesakkoord met de guerrilla.
Nog meer symboliek. Petro stond erop dat het zwaard van Simon Bolívar, de vader des vaderlands, aanwezig zou zijn tijdens de inhuldiging. Dit zwaard werd in 1974 door de M-19 geroofd uit het Museo Quinta de Bolívar in Bogotá en als een soort oorlogsbuit in beslag genomen. Het was het type acties waarmee de stedelijke en ‘intellectuele’ M-19 bekendheid zocht en dat hen onderscheidde van de andere guerrillagroeperingen op het platteland. Het zwaard werd in 1991 door de leiding van de M-19, na het tekenen van de vrede, teruggeven aan de Colombiaanse staat. Sindsdien bevindt het zich in het Casa de Nariño, de zetel van de president.
En nou wilde Petro graag dit symbolische kleinood bij zijn inhuldiging hebben, maar vertrekkend president Iván Duque stak daar een stokje voor en zei dat ‘vanwege veiligheidsredenen’ niet aan dit verzoek kon worden voldaan. Dat was natuurlijk een beetje z’n politieke tegenstander pesten, want Duque heeft nogal wat ruzies uitgevochten met zijn opvolger. Maar zo makkelijk liet Petro zich niet afschepen en het eerste bevel van Petro als president, een paar minuten na z’n beëdiging, was dat als de bliksem het zwaard gehaald moest worden en zo geschiedde. Even later werd het zwaard in een glazen kist, in een kleine processie, begeleid door vier paleiswachters in een fraai uniform, naar het Plaza de Bolívar gebracht. Baas boven baas.
De toespraak van Petro duurde een uur, hij is een man van de Cubaans georiënteerde retoriek (‘hoe langer, hoe beter’), en hij vertelde precies wat hij allemaal van plan was de komende vier jaar. Alles moet anders: in het land moet eindelijk ‘totale’ vrede komen, er moet voor eens en altijd een einde worden gemaakt aan de stuitende ongelijkheid en bovendien moet de overgang worden gemaakt van fossiele brandstoffen naar nieuwe vormen van energie. Al zijn plannen had hij samengevat in de vorm van tien beloftes, misschien met de Tien Geboden in gedachten. Hij eindigde met een verwijzing naar Honderd Jaar Eenzaamheid van Gabriel García Márquez en zei dat de nieuwe generaties, in tegenstelling tot de verdoemde hoofdpersonen uit die roman, onder de nieuwe regering wel degelijk een tweede kans zullen krijgen op aarde.
Tijdens zijn overwinningsspeech in juni zei Petro dat het een historische dag was en dat een nieuwe dageraad zou aanbreken voor Colombia, voor Latijns-Amerika en (toe maar!) voor de hele wereld. De nieuwe president denkt graag in het groot en bescheidenheid is niet zijn beste eigenschap. Gezegd moet worden dat de taak die president Petro te wachten staat ook niet gering is en een beetje zelfvertrouwen en grootmoed kan hij misschien wel gebruiken. Er is zo ongelofelijk veel te veranderen in dit land dat je zou willen dat de scepter die hij van de Arhuacos kreeg, een toverstaf was die hem zou helpen alle fraaie doelstellingen te verwezenlijken.
Zo eenvoudig is het helaas niet. Grootste probleem op korte termijn is de stabiliteit van het ‘groot nationaal akkoord’ dat hij heeft gesloten met de traditionele politieke partijen in het Congres, die hij nodig heeft om al die geweldige (en noodzakelijke) plannen te kunnen realiseren. Maar de leden van de Conservatieve Partij, de Liberale Partij en La U, de gelegenheidspartners van Petro, hebben helemaal geen boodschap aan die mooie idealen van Petro – zij zitten in het parlement om zich te verrijken en hun electorale bedrijfjes rendabel te houden en zullen de nieuwe president chanteren waar ze maar kunnen. Als ze erin slagen de mooie plannen van Petro te frustreren, kan de hoop op een nieuwe dageraad snel verdampen. En hoe reageert Petro dan?
