Een crimineel kartel dat gebruik maakt van kleine kinderen om haar drugs de grens over te smokkelen? Een misdaadorganisatie geleid door kleuters? Dat dacht ik in eerste instantie toen ik in een Colombiaanse krant het bericht las over ‘het kartel van de luiers’. Maar nee. Hier ging het om een ‘echt’ kartel. In de economische wetenschap is dat een groep bedrijven die door prijsafspraken op strafbare wijze marktvoordelen krijgt.
Afgelopen week werd bekend dat een aantal luierfabrikanten het al sinds 2000 op een akkoordje gooit om de prijzen kunstmatig hoog te houden. En luiers zijn niet echt een luxeproduct, maar een noodzakelijke aanschaf. Voor arme gezinnen met kleine kinderen zijn luiers een van de belangrijkste kostenposten. Maar ja, daar hadden de CEO’s van Productos Familia, Kimberly Colpapel en Drypers Andina volledig lak aan.
Het vermoeden is overigens dat er nog veel meer kartels bestaan en dat er binnenkort nieuwe kartelschandalen zullen volgen. Zo zijn de prijzen van cement veel hoger dan in de omringende landen en ook hier is er vermoeden dat een paar grote spelers op de markt de prijs kunstmatig hoog houden. En cement is een belangrijk product voor de ecomomie, want de hele bouwindustrie is ervan afhankelijk.
Iets dergelijks geldt in zekere zin ook voor de dienstensector. In Colombia hebben twee nationale omroepen, Caracol en RCN, het monopolie op de televisie- en radiomarkt. Ze hebben goede connecties in de politiek en weten al jarenlang te voorkomen dat andere omroepen een zendmachtiging krijgen. Het gevolg is ondere andere dat ik als radioluisteraar of televisiekijker gedwongen wordt om naar eindeloze reclames te kijken of luisteren die de programma’s om de haverklap onderbreken, want de kijker of luisteraar heeft toch geen alternatief.
Dat heeft er in ieder geval bij mij toe geleid dat ik nooit naar bepaalde televisieprogramma’s kijk, omdat ik het aantal reclameminuten niet aankan. Wie heeft het geduld om bij een programma van zeg vijftig minuten, meer dan twintig minuten reclame op de koop toe te nemen? Dat leidt uiteraard tot een wanhopig zapgedrag, waardoor je vaak gedeeltes van het programma mist of het uiteindelijk maar opgeeft om er nog naar te kijken.
Hetzelfde geldt voor de radio. Als ik naar de radio luister, en dat is meestal in de keuken, tijdens het koken, dan moet ik voortdurend tussen drie zenders wisselen om de reclames te omzeilen. Het ergste is nog wel om op de radio voetbalwedstrijden te volgen. Want die worden echt constant onderbroken door reclame en hier is zappen geen echt alternatief. Op de televisie wordt bij live-uitzendingen van voetbalwedstrijden gewoon een kwart van het scherm gevuld met een reclameboodschap, zodat je de wedstrijd niet meer kunt volgen of zelfs een doelpunt kan missen.
Het luisteren naar wedstrijdverslagen op de radio heeft trouwens nog een groot nadeel. Als er een doelpunt wordt gescoord, begint de commentator enthousiast ‘goaaaaaal’ te roepen, maar houdt dat echt minutenlang vol, zodat je al die tijd in onzekerheid wordt gelaten wíe dat doelpunt heeft gescoord. Echt bijzonder irritant.
De vraag is natuurlijk, waarom televisie- en radioprogramma’s de consument hier zo medogenloos met reclame kunnen bombarderen. Het antwoord is eenvoudig: omdat de consument hier zo goed als onmondig is en alles gelaten lijkt te accepteren. Tijd voor een lokale variant van de Ombudsman?
