Vijftig jaar na de Chileense staatsgreep van 1973 pakken uitgevers uit met talloze nieuwe boeken. Daarbij zijn herinneringen en getuigenissen, nu ook van de tweede generatie, bijzondere fotoboeken en degelijke historische werken.
De solidariteitsbeweging tegen de dictatuur in Chili was bijzonder groot. Dat kwam vooral doordat Chili onder de socialistische president Allende een land van hoop was geweest. Ook was veel in Chili voor West-Europeanen herkenbaar. Chileense vluchtelingen versterkten de beweging. Een korte schets van de geschiedenis van de solidariteit.
Vijftig jaar na de staatsgreep in Chili van 11 september 1973 blijkt het tekenen van een gezamenlijke verklaring van links en rechts over democratie en mensenrechten onmogelijk. De herdenking legt bestaande tegenstellingen in de samenleving bloot. Dat is geen argument om dan maar niet te herdenken, maar wel om – met erkenning van verschillen – te werken aan versterking van democratie en mensenrechten, zeker in een tijd met een grote extreemrechtse partij.
Andres Felipe Pérez was twaalf jaar oud, had terminale kanker en smeekte in een video aan de commandanten van de FARC-guerrilla om zijn laatste dagen met zijn vader door te mogen brengen. Die vader was politieagent José Norberto Pérez en die was een jaar ervoor ontvoerd door de guerrilla. De commandanten van de FARC waren niet gevoelig voor de smeekbede en de jongen stierf zonder zijn vader te zien, in december 2001. De wanhopige agent zelf werd een paar maanden later door de guerrilla doodgeschoten, toen hij het kampement waar hij werd vastgehouden, probeerde te ontvluchten.
Hoe ga je er als vrouw mee om als je lichaam niet functioneert zoals de natuur het gemaakt heeft? Als je niet kunt voldoen aan de verwachtingen van maatschappij? In de indringende roman Het teefje schrijft Pilar Quintana (1972) over de gevolgen van ongewenste kinderloosheid. Ook analyseert ze de pijn van verlaten worden. Het verhaal wordt verteld vanuit de derde persoon.
Columbus rekruteerde in 1492 zijn eerste tolken door bewoners van de door hem ‘ontdekte’ Caribische eilanden gevangen te nemen en te deporteren. Zij die naar Spanje werden meegenomen overleefden de reis vaak niet. In 1526 werd deze brute wervingscampagne zelfs officieel bekrachtigd in de Koninklijke Verordeningen inzake goed bestuur en goede behandeling van de Indianen (1526): de Spanjaarden mochten op elke ontdekkingsreis één of twee mensen gevangen nemen om er tolken van te maken. De Engelsen, Fransen, Nederlanders en Portugezen deden trouwens hetzelfde in Noord-Amerika en Afrika.
In Chili wordt voor de tweede keer in korte tijd een nieuwe grondwet ontworpen. In de Constitutionele Raad proberen de rechtse partijen via een grote meerderheid het neoliberale karakter van de huidige grondwet te handhaven. Als ze daarin slagen, zal het in december 2023 opnieuw mislukken het land een democratischer, socialer en ecologischer grondslag te geven. Dan staat de linkse president Gabriel Boric met lege handen.
In Venezuela is de toekomst altijd bijzonder onzeker, maar in 2024 zullen er waarschijnlijk wel presidentsverkiezingen worden gehouden. De ambtstermijn van president Nicolás Maduro loopt namelijk tot 2025. De oppositie is van plan de verkiezingsstrijd in te gaan met één kandidaat om een verdeel- en heersstrategie van de regering voor te zijn. Om te bepalen wie haar presidentskandidaat wordt, wil de oppositie dit najaar voorverkiezingen houden. Aan kop in de peilingen gaat María Corina Machado, door veel mensen liefkozend María Corina of MCM genoemd.
Hoewel de roze kaft en de titel van het boek in eerste instantie bij mij de indruk wekken dat Deception Island van de Chileense schrijfster Paulina Flores (1988) een zoetsappige roman is, meren we aan in de ruige omgeving van Punta Arenas, Patagonië. Lee wordt meegenomen, verstopt en verzorgd door een van de vissers, Miguel, die onverwachts bezoek krijgt van zijn dochter Marcela, een jonge vrouw met wat ongeluk in het leven.
Het geweld blijft toenemen in Haïti. En terwijl het geweld zich tot voor kort concentreerde in en rond de hoofdstad Port-au-Prince, breidt het zich nu uit naar omliggende regio’s, zoals de Artibonite, een landbouwgebied ten noorden van Port-au-Prince. De facto premier Ariel Henry dringt aan op ingrijpen door de Verenigde Naties. Veel Haïtianen zien in de passieve houding van de regering tegenover het geweld boze opzet. Henry heeft er baat bij, wanneer de situatie onhoudbaar wordt. De bevolking is het slachtoffer.
Een alleenstaande moeder vaart met haar vijfjarige zoontje een rivier af naar Bellavista, waar de vrouw jaren woonde. Wat maakt een vrouw tot een moeder? En waar is iemand geworteld? Deze vragen onderzoekt de Colombiaanse Lorena Salazar Masso (1991) in haar debuutroman De rivier is een wond vol vissen.
Onder progressief Colombia heerste euforie toen Gustavo Petro, voormalig guerrillero van de M-19, werd gekozen tot president van Colombia, een jaar geleden. Eindelijk een linkse president, een progressieve man aan de macht! Hoop dat er eindelijk iets zou veranderen in het land, meer rechtvaardigheid, de armen die hun deel zouden krijgen.
Veel mensen zullen niets hebben opgepikt van de Europa-Latijns-Amerikaconferentie op 17 en 18 juli in Brussel. Toch is het belangrijk nieuws dat voor het eerst sinds acht jaar regeringsleiders van de 33 landen van CELAC (Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten) en van de 27 landen van de Europese Unie weer met elkaar praatten. Ze spraken veel over sociaaleconomische samenwerking, maar over Oekraïne werden ze het niet eens.
Een vrouw vaart met haar zoontje een rivier af, van Quibdó naar Bellavista. Zij is wit, hij is zwart. Ze heeft hem niet gebaard, maar is wel zijn moeder. Ze zijn onderweg naar de biologische moeder. Wat maakt een vrouw tot een moeder? En waar is iemand geworteld? Deze vragen onderzoekt Lorena Salazar Masso (1991) in haar debuutroman De rivier is een wond vol vissen. La Chispa interviewde haar via internet.
Die middag is er geschreeuw te horen in de buurt van de finca. Bevelen die worden gegeven, iemand die iets onverstaanbaars terug schreeuwt. De honden beginnen te blaffen. Ik steek de machete achter m’n broekriem en loop het bos in. Al snel ben ik bij de grens van de finca met die van de buren. Het prikkeldraad ligt op de grond, de palen zijn verrot. Verderop zie ik drie mannen met oranje gekleurde hesjes staan bij een geel statief met daarop een apparaat dat op een camera lijkt.
In haar nieuwste roman schrijft Isabel Allende over actuele thema’s zoals de migratieproblematiek in de Verenigde Staten en het geweld in Midden-Amerika. Maar het fundament wordt gevormd door waarden die van alle tijden zijn: solidariteit en (naaste-)liefde en de onmogelijke keuzes die mensen moeten maken om te kunnen overleven. Of het nu de jaren dertig van de vorige eeuw zijn, of de jaren twintig van onze eigen tijd.
Mijn naam is Fleur Hessing, geboren en getogen in Amsterdam, maar met Argentinië als tweede thuis. Ik heb de studie Latijns-Amerikaanse Studies (CEDLA, UvA) gedaan, nadat ik op mijn zestiende voor het eerst in San Juan, Argentinië was. Ik vond de mensen en de cultuur interessant en genoot van de gesprekken over politiek en economie. Graag wilde ik er meer over weten.
Zondag 25 juni gaat Guatemala naar de stembus. Het Midden-Amerikaanse land bevindt zich in een weinig rooskleurige situatie. Onder de huidige president Alejandro Giammattei zijn corruptie, straffeloosheid en criminalisering nog verder toegenomen. Vooralsnog is er weinig hoop op verandering en internationale aandacht is dan ook hard nodig. Zoals in de vorm van de grote waarnemingsmissie van de Europese Unie, die de verkiezingen zal observeren.
“Zoek op Spotify een lied dat je bij haar vindt passen en schrijf er een kort stukje bij”, zo luidde de opdracht bij de uitnodiging voor het feest ter gelegenheid van de zestigste verjaardag van een vriendin. Dat moest iets uit Ecuador worden, vond ik, want daar hebben we allebei gewoond. Bijvoorbeeld Vasija de barro, pot van aardewerk. Al speurend op internet bleek de geschiedenis van het lied interessanter dan ik wist.
De Colombiaan Juan Gabriel Vásquez (Bogotá, 1973) is zonder twijfel een van de meest gelauwerde en succesvolle schrijvers van de hedendaagse Latijns-Amerikaanse literatuur. In zijn nieuwste boek De terugblik (Volver la vista atrás), geschreven tijdens de coronapandemie, vertelt hij over het leven van de cineast Sergio Cabrera (Medellín, 1950). Alles draait om de van oorsprong Spaanse familie Cabrera, die op een bijna ongelofelijk (in de letterlijke zin van het woord) manier wordt meegesleurd in de wilde wateren van de wereldgeschiedenis.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.