Na een in oktober 2019 begonnen volksopstand beslissen de Chilenen op 25 oktober of ze de van dictatuur geërfde grondwet door een nieuwe willen vervangen. Ze gaan stemmen tijdens een diepe sanitaire, economische en politieke crisis. Voorstanders van een nieuwe grondwet zullen nu vrijwel zeker winnen. De volgende verkiezingsslag op 11 april 2021 over wie die grondwet gaan ontwerpen, wordt echter veel spannender.
Loont misdaad? Die vraag werpt zich op bij het zien van el ROBO del Siglo, een nieuwe miniserie van Netflix van Colombiaanse makelij (Engelse titel: The Great Heist). Het is de verfilming van de grootste roofoverval in de geschiedenis van het land in 1994, waargebeurd dus. Doelwit is de vestiging van de Banco de República in Valledupar, hoofdstad van kustdepartement Cesar in noordoost-Colombia.
Wat corona, lithium en verkiezingen met elkaar te maken hebben. Komende zondag, 18 oktober, ruim vijf maanden na de oorspronkelijk vastgelegde datum, vinden er verkiezingen plaats in Bolivia. Natuurlijk, it’s the corona stupid, dat weet iedereen. Maar zo makkelijk is het niet, want onder de dekmantel van de coronapandemie spelen politieke manipulatie en grondstoffen een grote rol, met lithium in de hoofdrol. Wie spint er garen bij corona en wie is de klos?
Het was bloedheet en mijn benen plakten aan de plastic kuipstoel, ergens aan de Caribische kust van Colombia. Ondanks het vroege tijdstip in de ochtend knalde de accordeonmuziek al maximaal uit de boxen. De stem die ik hoorde drong mijn hoofd maar vooral mijn hart binnen en zou me blijven vergezellen, iedere keer als ik terugkwam: Diomedes Díaz, hét exponent de vallenato.
Een jazzfestival in Haïti? De andere redactieleden reageerden verrast toen ik het noemde. En ja, een jaarlijks internationaal jazzfestival met sterren van mondiale allure is niet iets waarbij je direct aan Haïti denkt. En toch werd dit jaar in januari alweer de veertiende editie van het festival gehouden. Op internet is het programma voor komend jaar al bekend gemaakt, met onder andere een optreden van de Nederlandse jazzpianist Mike del Ferro.
Waar zijn ze gebleven? De latinomuzikanten die in kleurige poncho met hun zwarte vlechten muziek maakten voor de ingang van winkelcentra, als Latijns-Amerikaanse ‘variant’ op het draaiorgel. ‘Panfluitindianen’ zoals een kennis van mij ze ooit oneerbiedig noemde. Met hun kleine snaarinstrumenten en bamboe blaasinstrumenten vormden ze een vertrouwd onderdeel van het Nederlandse straatbeeld. Als je ze vaker tegenkwam, dan leerde je hun oeuvre kennen.
Na een sociale opstand en te midden van de coronapandemie stemmen Chilenen 25 oktober over de vraag of er een nieuwe grondwet moet komen. Velen zijn daar actief mee bezig. De groepering van ‘Democratische Vrouwen’ in Santiago strijdt al bijna vijftig jaar voor mensenrechten. Deze meestal wat oudere vrouwen staan open voor nieuwe ontwikkelingen. Ze geloven niet in spectaculaire resultaten, maar “hebben wel hoop dat het beter wordt dan het lange tijd is geweest”.
Hoe kijken we naar elkaar: Latijns-Amerikanen en Europeanen? Dat speelt altijd, en kan leiden tot verrassingen, confrontaties en misverstanden. Ook op cultureel gebied. Latijns Amerikanen én Europeanen moeten af en toe hun beelden bijstellen en anders leren kijken. Dat is leerzaam en creatief. In de Najaarsspecial 2020 van La Chispa over cultuur – toegespitst op film, muziek en street art – speciale aandacht voor dit soort kwesties, naast andere bijdragen.
Deze zomer maakten archeologen bekend dat ze in Mexico-stad de overblijfselen van de woning van de Spaanse conquistador Hernán Cortés hadden gevonden. Daaronder troffen ze de resten aan van het paleis van Moctezuma Xocoyotzin, leider van de Azteekse stad Tenochtitlán ten tijde van de Spaanse verovering. Deze vondst staat symbool voor de overwinning van de Spaanse conquistadores op de Azteken. Cortés, het gezicht van de Spaanse kroon, liet zijn woning bouwen op het paleis van de overwonnen Azteekse leider Moctezuma.
De Salvadoraanse schrijver Roque Dalton leefde van 1935 tot 1975 en behoort tot de top van de Latijns-Amerikaanse literatuur. Hij was overtuigd van het marxisme. Zijn linkse sympathieën komen veelvuldig voor in zijn werk, maar hij voegde ook daad bij woord en sloot zich aan bij de guerrilla. Hij werd vermoord, niet door militairen maar door zijn eigen collega’s van de guerrilla.
In september 1976 werd Orlando Leletier, minister en ambassadeur in de Verenigde Statan onder de Chileense linkse president Allende (1970-1973), in Washington vermoord in opdracht van dictator Pinochet. Letelier was gevaarlijk omdat hij werkte aan internationale politieke en economische boycot van de Chileense dictatuur. In Nederland leverde hij een belangrijke bijdrage aan de succesvolle actie om bouwbedrijf Stevin een grote order te laten afblazen. Dat was een van de redenen voor Pinochet om hem te laten vermoorden. Ook op andere gevaarlijk tegenstanders, zoals generaal Prats en politicus Bernardo Leighton, pleegde geheime dienst DINA aanslagen.
De Ecuadoraanse fotograaf Felipe Jácome richt zich met zijn werk op verhalen die gaan over mensenrechten en migratie. Hij portretteerde Venezolaanse vluchtelingen tijdens hun tocht door Colombia. Zijn werk met de titel Caminantes is tot 25 oktober te zien in het Chassé Park in Breda tijdens BredaPhoto
Afscheidscolumn van Camar Dapper uit Panama.
Veel Chilenen vinden hun land erg corrupt, maar het gold sinds de koloniale tijd als minst corrupte van Latijns Amerika. Grote corruptieschandalen hebben veel publiciteit gekregen en het beeld van het ‘eerlijke’ Chili ondermijnd. Zulke corruptie is waarschijnlijk ook toegenomen en zeker de perceptie van corruptie. Tegelijkertijd moeten Chilenen nog steeds minder vaak steekpenningen betalen voor gewone voorzieningen dan in het continent gebruikelijk is. Corruptie wordt waarschijnlijk een belangrijk punt bij de nieuwe grondwet die op komst is.
Het Covid-19 virus heeft niet alleen enorme gevolgen voor de gezondheid van talloze Latijns- Amerikanen, maar leidt ook tot een verslechtering van de toch al niet rooskleurige economische situatie in de regio. Regeringen staan voor een ongekende uitdaging om levens te beschermen en tegelijk de economie te redden. Naast weinig fiscale ruimte kampen veel landen met een torenhoge schuldenlast. Internationale hulp zal hard nodig zijn, maar of die er komt valt te betwijfelen.
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO, of OECD in het Engels) staat bekend als de ‘club van rijke landen’. Van oudsher stimuleert zij landen in met name het Noord-Atlantisch gebied hun sociaaleconomisch beleid op elkaar af te stemmen. Vrije handel wordt door de OESO niet alleen gezien als doel maar ook als middel om de economieën van de lidstaten te laten groeien en daarmee de welvaart van de inwoners te doen toenemen. Democratie en goed bestuur zijn voorwaarden voor ontwikkeling. Sinds het einde van de Koude Oorlog breidt de organisatie zich buiten het Noord-Atlantisch gebied vooral uit in Latijns-Amerika en werd Mexico als eerste ‘voormalige Derde Wereldland’ in 1994 volwaardig lid. In dit artikel wordt ingegaan op de uitbreiding van de OESO met drie Latijns-Amerikaanse landen, Chili, Colombia en binnenkort Costa Rica.
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO, of OECD in het Engels) staat bekend als de ‘club van rijke landen’. Van oudsher stimuleert zij landen in met name het Noord-Atlantisch gebied hun sociaaleconomisch beleid op elkaar af te stemmen. Vrije handel wordt door de OESO niet alleen gezien als doel maar ook als middel om de economieën van de lidstaten te laten groeien en daarmee de welvaart van de inwoners te doen toenemen. Democratie en goed bestuur zijn voorwaarden voor ontwikkeling. Sinds het einde van de Koude Oorlog breidt de organisatie zich buiten het Noord-Atlantisch gebied vooral uit in Latijns-Amerika en werd Mexico als eerste ‘voormalige Derde Wereldland’ in 1994 volwaardig lid. In dit artikel wordt ingegaan op de achtergronden van de OESO en de toetreding van Mexico tot deze ‘eliteclub’.
Een voormalig generaal staat terecht voor de volkerenmoord in Guatemala tijdens de burgeroorlog. Door een fout komt hij op vrije voeten. Hij is oud en heeft de ziekte van alzheimer en begint vreemde dingen te zien en te horen.
Het coronavirus heeft Latijns Amerika hard getroffen, zowel qua aantal besmettingen en doden als economisch. Tegelijk zijn er politici die niet schromen om de coronapandemie te gebruiken als dekmantel voor economische en politieke manipulatie. Twee landen springen er uit: Brazilië en Bolivia.
Een familiegeschiedenis met Surinaamse wortels
Edgar, een catalograaf, is net met pensioen. Hij krijgt een opdracht die zijn leven op zijn kop zal zetten. Hij wordt teruggeworpen naar het verleden, waar hij stukjes van zijn complexe familiegeschiedenis ontrafeld. Want wie is hij: Amsterdammer? Surinamer? Joods of katholiek? Aziatisch of blank? Of alles en niets van dat alles tegelijkertijd?
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.