De laatste maanden duiken in de media regelmatig artikelen op met de kop: ‘Nieuwe linkse golf in Latijns-Amerika’. Zeker na de herverkiezing van Lula da Silva tot president van Brazilië is dit het geval. Nu hebben immers de zes grootste economieën van het continent een ‘linkse’ president. Naast Brazilië zijn dat Chili, Peru, Argentinië, Colombia en Mexico. In Midden-Amerika schaart Honduras zich ook in dit rijtje.
Zangeres en mediafenomeen Shakira, van Colombiaanse afkomst, zorgt al weken voor sensatie op internet en alle mogelijke sociale netwerken met een nieuwe hit. Het nummer is een samenwerking met een roemruchte rapper en breekt alle records. Het is al meer dan 100 miljoen keer op YouTube gezien.
Vroeger toen ik klein was, spaarde ik van alles: luciferdoosjes, knikkers, postzegels, et cetera. De Mexicaanse auteur Jazmina Barrera (1988) ‘spaart’ vuurtorens. Het resultaat van die verzamelwoede tekent ze op in Vuurtorenberichten. In 2017 verscheen het onder de titel Cuaderno de faros, letterlijk vuurtorenschrift, waarin ze aantekeningen maakte en gedachten opschreef. Het is Barrera’s tweede boek, waarmee ze ook internationaal doorbrak.
Brazilië was urenlang in rep en roer. De meest extreme tak van de aanhang van ex-president Jair Bolsonaro zette het land op zijn kop op een rustige zondagmiddag, 8 januari. De eerste zondag na de inwijding van de nieuwe president Lula da Silva werd een historisch dieptepunt in de geschiedenis van het land. Circa vijfduizend bolsonaristas trokken ongehinderd door politie naar het Plein van de Drie Machten in hoofdstad Brasília en bestormden het parlementsgebouw, het hooggerechtshof en het presidentieel paleis.
Hoe gaan ouders om met het verlies van hun kind? Welk effect heeft een zelfgekozen levenseinde van een zoon op de relatie van die achterblijvende ouders? Wat doet het enorme verdriet met het gezin? Deze vragen onderzoekt de Colombiaanse schrijver Tomás González (1950) in zijn ingetogen roman Het broze licht. Hoofdpersoon is de kunstschilder David, die in 1983 met zijn vrouw Sara en hun drie zoons vanuit Colombia naar de Verenigde Staten emigreert.
Op tweede kerstdag zag ik in een bioscoop met slecht zeven bezoekers de indrukwekkende documentaire Mi país imaginario (Mijn denkbeeldige land) van de Chileen Patricio Guzmán. Deze regisseur had tijdens de Chileense weg naar het socialisme van president Salvador Allende (1970-1973) een – door militairen in bloed gesmoorde – revolutie meegemaakt. Hij had niet gedacht daar nog eens een revolutie te beleven, tot eind 2019 bij de ‘sociale uitbarsting’ diepe onvrede over ongelijkheid en perspectiefloosheid naar buiten kwam. Jongeren vochten met de politie terwijl anderen massaal – soms wel een miljoen – vreedzaam demonstreerden. Maar anders dan tijdens Allende zonder politieke partijen en duidelijke leiders. Guzmán legde dat vast en interviewde ook bij de acties betrokken vrouwen. Op 8 maart 2020, internationale vrouwendag, liep ik zelf mee in zo’n massale, kleurrijke, vrolijke en optimistische demonstratie, vlak voor de coronapandemie.
Luiz Inácio Lula da Silva nam geen blad voor de mond tijdens zijn urenlange inwijding tot president van Brazilië op zondag 1 januari 2023. Het werd een historische gebeurtenis vol betekenisvolle symboliek. Een afvalverzamelaarster hing Lula de presidentiële sjerp om.
‘Op reis om de weg naar jezelf te vinden’, als motto van een roman. Zweverig? Romantisch? Misschien, maar het valt reuze mee als je Ontrafeld. Een culturele roman van Saskia Tegels (1970) leest. Het is losjes gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven. Het is fictie over reizen, eenzaamheid overwinnen en doorgaan.
Het was in de tijd dat Gustavo Petro regeerde over de Republiek van Colombia en Aníbal Gaviria landvoogd was over het departement Antioquia. De regentijd duurde al meer dan vier maanden en had veel meer schade aangericht dan in andere jaren. De prijzen van de goederen waren in korte tijd verdubbeld, armoede lag op de loer. De wereld zou nooit meer worden zoals hij was geweest, dat zeiden de oude wijzen van de stam.
Jamaica kent een vervlechting van politici en staat met dons: criminele leiders van arme wijken. Die bieden bewoners enige bescherming en voorzieningen wanneer ze aan hen en hun partij loyaal zijn. Stadswetenschapper Rivke Jaffe spreekt, op basis van uitgebreid onderzoek, van een hybride staat.
In Er is nog tijd. Herinneringen van een zoon aan Gabriel García Márquez schrijft Rodrigo García (1959) over het overlijden van zijn beroemde vader (1927-2014) en moeder Mercedes Barcha (1932-2020). Zijn pa is natuurlijk icoon van het magisch realisme, winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur (1982) en auteur van klassiekers als Honderd jaar eenzaamheid, Liefde in tijden van cholera en Kroniek van een aangekondigde dood.
Voetbal. Dat zijn toch twee keer elf miljonairs die achter een bal aan hollen? Verwende vedetten met kapsones? Misschien, maar de Nederlands-Uruguayaanse schrijfster Carolina Trujillo (1970) maakt mensen van vlees en bloed van hen in het boekje Messi en Suárez. De gelekte gesprekken.
“Voor het eerst in de geschiedenis… zullen we burgers van Jamaica zijn en geen burgers van het Verenigd Koninkrijk en kolonies zoals nu het geval is… Het motto van ons land is: OUT OF MANY, ONE PEOPLE”. Vol hoop richtte de regering van Jamaica zich bij de onafhankelijkheid in 1962 tot de bevolking, maar zo mooi werd het niet. In 2008 uitte de dichter en schrijver Kei Miller zijn verbazing over zijn “eigen liefde voor een plaats, een land dat af en toe vol is van onverdedigbare haat. En toch, groeit er uit dit alles iets bijzonders – deze mix van paradijselijke schoonheid en armoede, van passie en politiek”. Beide citaten komen uit de in 2021 verschenen The Jamaica Reader. History, Culture, Politics.
Ruim vijfentwintig jaar geleden strandde een Jamaicaan op het station van Hoek van Holland. Het was middernacht en de veerboot naar Harwich was al vertrokken. Zijn naam was Don Taylor. Wie was hij?
Rond de eeuwwisseling verschenen allerlei lijstjes. Op de lijst met de honderd beste Engelstalige romans van de twintigste eeuw staat op plaats 71 A high wind in Jamaica van de Britse schrijver Richard Hughes. Onze special over Jamaica is een mooie aanleiding om het boek te lezen en te beoordelen of deze notering terecht is.
Aangespoord door de verkiezing van Lula willen de drie landen, waar zich de helft van alle tropische bossen bevinden, sterkere inspanningen voor natuurbehoud toezeggen. Met name de verkozen president van Brazilië, Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva, heeft beloofd te vechten om de ontbossing in het Amazonegebied een halt toe te roepen.
In De nichtjes van de Argentijnse schrijfster Aurora Venturini (1922 – 2015) wordt de lezer warm onthaald in de nogal misdeelde familie van Yuna, in de voorstad van Buenos Aires, La Plata. Terwijl de twaalfjarige Yuna zichzelf een fout noemt – ze heeft onder andere een spraakgebrek – is haar oudere zus Betina “nog debieler”. Haar vader heeft de familie al langer geleden in de steek gelaten, waarschijnlijk om aan deze halvegaren te ontkomen. Niet mijn woorden overigens. Haar twee nichten, Carina en Petra, komen er niet veel beter vanaf. De een is met zes tenen aan elke voet geboren, de ander is een lilliputter. Yuna walgt van haar familie waarin niemand normaal is, mentaal noch fysiek.
Het Caribische eiland Jamaica is in hoge mate gevormd door de Britse kolonisatie en de slavernij. Het heeft zowel een vriendelijk als een grimmig gezicht. Wereldwijd zijn Jamaicanen bekend geworden met hun muziek en indrukwekkende sportprestaties. Een inleiding bij de Special over Jamaica.
In een lange overwinningsspeech heeft Luiz Inácio Lula da Silva de 215 miljoen Brazilianen opgeroepen tot harmonie en om weer “één Brazilië” te gaan vormen. Hij wil een einde maken aan de steeds diepere kloof die er de afgelopen jaren tussen bevolkingsgroepen in het land is ontstaan tijdens het bewind van president Jair Bolsonaro.
Met het kleinste verschil sinds de herinvoering van de democratie in 1988 in Brazilië heeft oud-president Luiz Inácio Lula da Silva de presidentsverkiezingen gewonnen. De linkse politicus kreeg twee miljoen stemmen meer dan de huidige uiterst rechtse president Jair Bolsonaro.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.