Elk personage krijgt te maken met het onverwachte, zo lezen we op de omslag van de verhalenbundel Mond vol vogels van de Argentijnse schrijfster Samanta Schweblin (1978). Dat geldt ook voor de lezer. Want ook al gaat het over alledaagse situaties als scheiding, depressie, reizen, er is iets wat buiten de gewone orde valt.
“De doden horen niet bij de levenden.” Of toch wel? De openingszin van de debuutroman Aarde eten van de Argentijnse schrijfster Dolores Reyes (1978) is stellig, maar in het verhaal lopen leven en dood en droom en realiteit door elkaar. Hoofdpersoon is een tiener – ze zit nog op de middelbare school – die woont in een van de slechtere buitenwijken van een grote stad. Wellicht Buenos Aires?
Vijftig jaar na de Chileense staatsgreep van 1973 pakken uitgevers uit met talloze nieuwe boeken. Daarbij zijn herinneringen en getuigenissen, nu ook van de tweede generatie, bijzondere fotoboeken en degelijke historische werken.
Hoe ga je er als vrouw mee om als je lichaam niet functioneert zoals de natuur het gemaakt heeft? Als je niet kunt voldoen aan de verwachtingen van maatschappij? In de indringende roman Het teefje schrijft Pilar Quintana (1972) over de gevolgen van ongewenste kinderloosheid. Ook analyseert ze de pijn van verlaten worden. Het verhaal wordt verteld vanuit de derde persoon.
Hoewel de roze kaft en de titel van het boek in eerste instantie bij mij de indruk wekken dat Deception Island van de Chileense schrijfster Paulina Flores (1988) een zoetsappige roman is, meren we aan in de ruige omgeving van Punta Arenas, Patagonië. Lee wordt meegenomen, verstopt en verzorgd door een van de vissers, Miguel, die onverwachts bezoek krijgt van zijn dochter Marcela, een jonge vrouw met wat ongeluk in het leven.
Een alleenstaande moeder vaart met haar vijfjarige zoontje een rivier af naar Bellavista, waar de vrouw jaren woonde. Wat maakt een vrouw tot een moeder? En waar is iemand geworteld? Deze vragen onderzoekt de Colombiaanse Lorena Salazar Masso (1991) in haar debuutroman De rivier is een wond vol vissen.
In haar nieuwste roman schrijft Isabel Allende over actuele thema’s zoals de migratieproblematiek in de Verenigde Staten en het geweld in Midden-Amerika. Maar het fundament wordt gevormd door waarden die van alle tijden zijn: solidariteit en (naaste-)liefde en de onmogelijke keuzes die mensen moeten maken om te kunnen overleven. Of het nu de jaren dertig van de vorige eeuw zijn, of de jaren twintig van onze eigen tijd.
De Colombiaan Juan Gabriel Vásquez (Bogotá, 1973) is zonder twijfel een van de meest gelauwerde en succesvolle schrijvers van de hedendaagse Latijns-Amerikaanse literatuur. In zijn nieuwste boek De terugblik (Volver la vista atrás), geschreven tijdens de coronapandemie, vertelt hij over het leven van de cineast Sergio Cabrera (Medellín, 1950). Alles draait om de van oorsprong Spaanse familie Cabrera, die op een bijna ongelofelijk (in de letterlijke zin van het woord) manier wordt meegesleurd in de wilde wateren van de wereldgeschiedenis.
Wie heeft er als kind niet gedroomd over het ontdekken van een verborgen stad of land? Dat is voor weinigen weggelegd, de wereldkaart kent eigenlijk geen witte vlekken meer. In de groene vlekken op de kaart is echter nog voldoende te ontdekken, zo lezen we in De verdwenen stad. Een waargebeurde expeditie van de Amerikaan Douglas Preston.
Het is zo’n mooie openingszin die meteen nieuwsgierig maakt: “Het was haar idee om de non vast te binden.” ‘Haar’ is de vijftienjarige Talia, hoofdpersoon in de roman Een oneindig land van Patricia Engel. Talia ontsnapt uit een justitiële inrichting voor meisjes, die in de bergen ten noorden van Bogotá ligt, de hoofdstad van Colombia. Ze heeft haast want over een week moet ze in het vliegtuig naar de Verenigde Staten zitten.
We zijn inmiddels wel wat gewend van de veelbesproken Argentijnse schrijfster Mariana Enriquez, waarvan eerder onder andere Dingen die we verloren in het vuur en Ons deel van de nacht in het Nederlands verschenen. De verhalenbundel De gevaren van roken in bed, die verscheen in 2009 en onlangs werd vertaald voor het Nederlandssprekende publiek, brengt ons weer terug in de bekende sfeer van horror, angst, duisternis en het vreemde dat meestal kenmerkend is voor het werk van Enriquez.
In Argentinië is Norah Lange een begrip en wordt zij ook vijftig jaar na haar dood nog gelezen. Bevriend met onder andere Jorge Luis Borges, is zij buiten de grenzen van haar geboorteland weinig bekend. Misschien komt daar met de vertaling van haar jeugdherinneringen nu verandering in. Aantekeningen uit een kindertijd smaakt naar meer.
De linkse golf van het begin van deze eeuw was bijzonder en heeft belangrijke sociale verbeteringen opgeleverd, stellen drie socialistische wetenschappers in hun boek The Impasse of the Latin American Left. Maar het kapitalisme en de machtsverhoudingen zijn er niet door aangetast. Bovendien zijn die verbeteringen betaald door export van grondstoffen die het milieu vernietigen. De afhankelijkheid van imperialistische landen als de Verenigde Staten en China is toegenomen. De auteurs spreken van een ‘passieve revolutie’, waarbij ‘revolutionair’ verzet is ingekapseld.
Het cliché wil dat ouders niet hun eigen kind zouden hoeven te begraven. Precies hierover schrijft de Colombiaanse schrijver Tomás González (1950) in zijn roman Het broze licht. Hoofdpersoon is de 78-jarige Colombiaan David, een beeldend kunstenaar, schilder en schrijver. Het is 2018 en hij blikt terug op belangrijke gebeurtenissen uit zijn leven: het dramatische moment in 1998 toen zijn oudste zoon Jacobo er bewust voor koos om het leven te verlaten, en het verlies van zijn vrouw Sara, die twee jaar terug is overleden.
Vroeger toen ik klein was, spaarde ik van alles: luciferdoosjes, knikkers, postzegels, et cetera. De Mexicaanse auteur Jazmina Barrera (1988) ‘spaart’ vuurtorens. Het resultaat van die verzamelwoede tekent ze op in Vuurtorenberichten. In 2017 verscheen het onder de titel Cuaderno de faros, letterlijk vuurtorenschrift, waarin ze aantekeningen maakte en gedachten opschreef. Het is Barrera’s tweede boek, waarmee ze ook internationaal doorbrak.
‘Op reis om de weg naar jezelf te vinden’, als motto van een roman. Zweverig? Romantisch? Misschien, maar het valt reuze mee als je Ontrafeld. Een culturele roman van Saskia Tegels (1970) leest. Het is losjes gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven. Het is fictie over reizen, eenzaamheid overwinnen en doorgaan.
In Er is nog tijd. Herinneringen van een zoon aan Gabriel García Márquez schrijft Rodrigo García (1959) over het overlijden van zijn beroemde vader (1927-2014) en moeder Mercedes Barcha (1932-2020). Zijn pa is natuurlijk icoon van het magisch realisme, winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur (1982) en auteur van klassiekers als Honderd jaar eenzaamheid, Liefde in tijden van cholera en Kroniek van een aangekondigde dood.
Voetbal. Dat zijn toch twee keer elf miljonairs die achter een bal aan hollen? Verwende vedetten met kapsones? Misschien, maar de Nederlands-Uruguayaanse schrijfster Carolina Trujillo (1970) maakt mensen van vlees en bloed van hen in het boekje Messi en Suárez. De gelekte gesprekken.
“Voor het eerst in de geschiedenis… zullen we burgers van Jamaica zijn en geen burgers van het Verenigd Koninkrijk en kolonies zoals nu het geval is… Het motto van ons land is: OUT OF MANY, ONE PEOPLE”. Vol hoop richtte de regering van Jamaica zich bij de onafhankelijkheid in 1962 tot de bevolking, maar zo mooi werd het niet. In 2008 uitte de dichter en schrijver Kei Miller zijn verbazing over zijn “eigen liefde voor een plaats, een land dat af en toe vol is van onverdedigbare haat. En toch, groeit er uit dit alles iets bijzonders – deze mix van paradijselijke schoonheid en armoede, van passie en politiek”. Beide citaten komen uit de in 2021 verschenen The Jamaica Reader. History, Culture, Politics.
Rond de eeuwwisseling verschenen allerlei lijstjes. Op de lijst met de honderd beste Engelstalige romans van de twintigste eeuw staat op plaats 71 A high wind in Jamaica van de Britse schrijver Richard Hughes. Onze special over Jamaica is een mooie aanleiding om het boek te lezen en te beoordelen of deze notering terecht is.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.