Sinds begin 1974, toen de eerste nummers van de voorlopers van LA Chispa van de stencilmachines rolden, zijn Latijns-Amerika en de Cariben op het eerste gezicht onherkenbaar veranderd. In 2004 kennen bijna alle 22 belangrijkste landen een of andere vorm van democratie, al is de kwaliteit daarvan vaak mager. In strikte zin is alleen Cuba niet democratisch. Over socialisme en revolutie praat bijna niemand meer.
De special trappen we af met een overzicht van de jaren 1974 tot 2004: de eerste dertig jaar berichtgeving van La Chispa en haar voorgangers. In # 300 schreef Jan de Kievid een overzicht van de ontwikkelingen in die periode in ‘een conservatief continent met een revolutionaire reputatie’. Aan het begin van het nieuwe millennium leek een nieuw elan de kop op te steken. Meerdere presidenten beloofden hun volkeren een ‘nieuwe toekomst’ en een ‘nieuw ontwaken’. Weg met het verleden, weg met de armoede, achterstelling en ongelijkheid. In Mexico was het de nieuwbakken president Vicente Fox, in Peru was het Alejandro Toledo en in Venezuela, als eerste, Hugo Chávez. In een redactioneel in 2001 maakte La Chispa echter korte metten met deze prachtige vergezichten: ‘Een ex-manager van Coca-Cola, een econoom en een ex-militair; en dat moet de verbeelding aan de macht helpen?’
Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.
‘Dictator, groot leider, held van de arbeidersklasse, zwakke man zonder ruggengraat afhankelijk van zijn vrouw met een sterke wil, een Latijns-Amerikaanse visionair, een verraderlijke bastaard.’ In haar biografie Juan Perón. The Life of the People’s Colonel (2021) probeert de Engelse historica Jill Hedges ‘een balans te vinden tussen diametraal tegengestelde en even valide werkelijkheden.’
Veel mensen zullen niets hebben opgepikt van de Europa-Latijns-Amerikaconferentie op 17 en 18 juli in Brussel. Toch is het belangrijk nieuws dat voor het eerst sinds acht jaar regeringsleiders van de 33 landen van CELAC (Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten) en van de 27 landen van de Europese Unie weer met elkaar praatten. Ze spraken veel over sociaaleconomische samenwerking, maar over Oekraïne werden ze het niet eens.
Minder algemeen bekend is dat men zich in Latijns- Amerika en Afrika ook bezighoudt met filosofie. Bij de Internationale School voor Wijsbegeerte kun je een vijfdaagse cursus Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie volgen.
Heb jij recent onderzoek gedaan in Latijns-Amerika voor je studie? En lijkt het je leuk dat niet alleen je studiebegeleider en je vrienden daar iets van weten, maar ook een breder publiek? Vertel er dan over in La Chispa, hét online journalistieke platform voor nieuws, achtergrond en opinie over het hedendaagse Latijns-Amerika.
Als Latijns-Amerika liefhebbers kennen we Nina Jurna natuurlijk. Jarenlang was ze correspondente voor RTL Nieuws in Suriname, tegenwoordig zit ze al weer jaren in Brazilië voor NRC en NOS Journaal. Vanaf vrijdag 9 juni zendt de VPRO een nieuwe documentairereeks van Jurna uit, Van Bahia tot Brooklyn, Caribische verhalen, op NPO2.
Wat betekent de opkomst van ChatGPT voor mij als La Chispa-redacteur? De afgelopen maanden kon je er nauwelijks om heen: ChatGPT. De nodige aandacht werd eraan besteed in redactionele commentaren en aan diverse talkshowtafels.
De jubileumeditie van het festival– de vijftiende – vindt plaats van 23 maart t/m 1 april. Het speelt zich af in het Filmhuis Den Haag en het Theater aan het Spui. Ook op satellietlocaties in het hele land zijn films te zien. We tippen twee films uit Latijns-Amerika: El Equipo van Bernardo Ruiz en The Kings of the World van Laura Mora Ortega.
De linkse golf van het begin van deze eeuw was bijzonder en heeft belangrijke sociale verbeteringen opgeleverd, stellen drie socialistische wetenschappers in hun boek The Impasse of the Latin American Left. Maar het kapitalisme en de machtsverhoudingen zijn er niet door aangetast. Bovendien zijn die verbeteringen betaald door export van grondstoffen die het milieu vernietigen. De afhankelijkheid van imperialistische landen als de Verenigde Staten en China is toegenomen. De auteurs spreken van een ‘passieve revolutie’, waarbij ‘revolutionair’ verzet is ingekapseld.
De laatste maanden duiken in de media regelmatig artikelen op met de kop: ‘Nieuwe linkse golf in Latijns-Amerika’. Zeker na de herverkiezing van Lula da Silva tot president van Brazilië is dit het geval. Nu hebben immers de zes grootste economieën van het continent een ‘linkse’ president. Naast Brazilië zijn dat Chili, Peru, Argentinië, Colombia en Mexico. In Midden-Amerika schaart Honduras zich ook in dit rijtje.
Latijns-Amerika was de regio waar vorig jaar de meeste persmedewerkers werden gedood, en de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne verhoogde het aantal slachtoffers, zo onthulde het Comité ter bescherming van journalisten (CPJ) afgelopen dinsdag
Het Instituto Cervantes in Utrecht heeft het poëtisch-muzikale trio Viento Sur uitgenodigd voor een concert over de geschiedenis van de Latijns-Amerikaanse muziek en haar wortels op 26 januari 2023.
Aangespoord door de verkiezing van Lula willen de drie landen, waar zich de helft van alle tropische bossen bevinden, sterkere inspanningen voor natuurbehoud toezeggen. Met name de verkozen president van Brazilië, Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva, heeft beloofd te vechten om de ontbossing in het Amazonegebied een halt toe te roepen.
Ben je geïnteresseerd in cryptomunten? Dan kun je naar de eendaagse seminar Crisis and cryptos in Latin America. Het wordt georganiseerd door de faculteit Social and Cultural Anthropology van de Vrije Universiteit en het CEDLA.
Socrates, Kant, Nietzsche, wereldwijd kent men deze denkers. In de filosofie ligt veel focus op westerse denkers, vindt intercultureel filosoof Renate Schepen. In juli gaf ze de vijfdaagse cursus Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie aan de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW). La Chispa liep een cursusdag mee op het landgoed van ISVW in Leusden en ontmoette Schepen daarna in Amsterdam voor een interview.
Van 20 t/m 27 augustus 2022 presenteert World Cinema Amsterdam (WCA), in samenwerking met het team van Cine y Centre de Creacíon (CCC) uit Santiago de Chili, een bijzonder focusprogramma rond de Chileense cinema: Cine Chile.
Ook de competitie GO CUBA! maak deel uit van het festival.
Op 2 oktober zijn de Braziliaanse presidentsverkiezingen. Het is een tweestrijd tussen de rechtse president Jair Bolsonaro en de voormalige president Luiz Inácio Lula da Silva van de Arbeiderspartij. Lula leidt in de peilingen, maar als er een tweede ronde komt is de uitkomst onvoorspelbaar. In de aanloop naar de verkiezingen brengt Hans Veltmeijer een bezoek aan Henrique Pizzolato, kopstuk in een groot corruptieschandaal en vechtend om zijn onschuld te bewijzen. Dit interview is het derde deel in een serie over Brazilië in de aanloop naar de verkiezingen van deze auteur.
Al jaren schrijven wij met passie over ons en uw favoriete continent: Latijns-Amerika. Die teksten maken we graag aantrekkelijker met foto’s van het onderwerp. Dat doen we met eigen fotomateriaal en foto’s uit openbare bronnen die gratis beschikbaar zijn.
Omdat ons fotoarchief beperkt is en we geen middelen hebben om foto’s te kopen, doen we een oproep aan jullie, onze lezers.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.