Het gerecht, oorspronkelijk gekookt door slaven voor hun eigenaars, staat symbool voor hoop en waardigheid in het onrustige Caribische land. De joumou-soep van Haïti heeft een beschermde status gekregen van Unesco.
Vijf maanden nadat de Haïtiaanse president Jovenel Moïse in zijn slaapkamer werd vermoord en zijn vrouw voor dood achter gelaten, is nog altijd veel onduidelijk. Direct na de moord zijn diverse arrestaties verricht. De eerste verdachten worden deze week voorgeleid. Maar wie zat er achter de moord? De Amerikaanse krant The New York Times deed zelf uitgebreid onderzoek in Haïti.
In een special over slavernij kan aandacht voor Haïti, het eerste onafhankelijke land in Latijns-Amerika en de eerste postkoloniale zwarte republiek ter wereld, niet ontbreken. Aan het einde van de achttiende eeuw inspireerde de leus “Vrijheid, gelijkheid en broederschap” de tot slaaf gemaakten van het toenmalige Saint-Domingue. Maar de Fransen zelf kwamen al snel terug op hun revolutionaire slogan. Met zijn boek over rassengelijkheid diende de Haïtiaan Anténor Firmin hen eind negentiende eeuw van repliek.
De situatie in Haïti wordt steeds moeilijker. Terwijl het onderzoek naar de moord op president Jovenel Moïse in een impasse lijkt te zijn geraakt neemt de onveiligheid toe. Ontvoeringen zijn aan de orde van de dag en bendes controleren grote delen van de hoofdstad. Daarbovenop is er nu een groot gebrek aan brandstof en zijn de vervoerders in staking gegaan.
Een vermoorde president, een zware aardbeving, gevolgd door een tropische storm, en duizenden migranten op zoek naar een beter leven tegengehouden bij een grens. Gewapende bendes die een groot deel van de hoofdstad controleren. En nu nummer een op de lijst van landen met de meeste ontvoeringen per capita. Haïti heeft het zwaar te verduren. En toch zijn er mensen die geloven in een toekomst.
Het slechte nieuws over mensen op zoek naar een veilig bestaan gaat onverminderd door. Na de berichten over de vele duizenden Haïtianen schuilend onder een brug tussen Mexico en de Verenigde Staten, zijn het deze week alarmerende artikelen over vrachtwagens vol mensen die de aandacht trekken. Honderd Haïtianen in een container in Guatemala, en ruim zeshonderd, meest Guatemalteken, in drie aanhangers in Mexico.
Op 14 augustus trof een zware aardbeving het zuiden van Haïti. Minstens tweeduizend mensen verloren het leven, velen raakten gewond en zeker dertigduizend huizen zijn verwoest. Hulp is nodig, maar dan wel op de voorwaarden van de Haïtianen zelf. De internationale gemeenschap rest bescheidenheid na de aardbeving van 2010. “We zijn gevallen, maar samen staan we weer op.”
Haïti tuimelt van de ene naar de volgende ramp. Politieke chaos en toenemend geweld van gewapende bendes, een vermoorde president, stijgende coronacijfers zonder vaccinatieprogramma, gebrek aan brandstof en aan voedsel. En dan nu een zware aardbeving, gevolgd door een tropische storm. Het aantal doden nadert de tweeduizend. Minstens zevenendertigduizend huizen zijn verwoest.
Ruim een maand geleden is de Haïtiaanse president Jovenel Moïse ’s nachts thuis vermoord. De snelle arrestatie van een aantal Colombianen en enkele Amerikanen van Haïtiaanse afkomst is de afgelopen weken gevolgd door meer arrestaties. In totaal zijn nu vierenveertig mensen beschuldigd van betrokkenheid bij de moord. Maar de laatste arrestanten zijn vooral politieke tegenstanders van Moïse. En niemand is tot nu toe voorgeleid. Wie heeft het eigenlijk voor het zeggen in Haïti?
Al enkele jaren wordt Haïti in toenemende mate geteisterd door geweld. Dodelijke slachtoffers zijn aan de orde van de dag. Nog geen twee weken geleden kwamen tenminste vijftien mensen, onder wie twee bekende journalisten, om het leven bij een aanslag door schutters die er op motoren vandoor gingen. De moord op president Jovenel Moïse op 7 juli zag echter niemand aankomen.
In de vroege uren van woensdag 7 juli vielen gewapende mannen het woonhuis van de Haïtiaanse president binnen. President Jovenel Moïse overleefde de aanslag niet. Zijn vrouw Martine Joseph is met onbekende verwondingen overgebracht naar een ziekenhuis.
Formeel zou de benoeming van Ariel Henry nog door het parlement moeten worden goedgekeurd, maar aangezien president Jovenel Moïse het parlement begin 2020 ontbonden heeft kan hij min of meer ongestoord zijn gang gaan. Enkele van de opdrachten van de nieuwe premier zijn het oplossen van het groeiende geweldsprobleem en de organisatie van verkiezingen. Een onmogelijke klus.
Duke University Press heeft in de serie The Latin American Readers in de afgelopen jaren een indrukwekkende reeks bloemlezingen uitgebracht over uiteenlopende landen in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Vorig jaar is daar The Haiti Reader. History, Culture, Politics aan toegevoegd. De redactie is geslaagd in haar doel tweehonderd jaar Haïtiaanse geschiedenis en cultuur te introduceren bij de lezer.
De buitenwijken van de hoofdstad Port-au-Prince worden al lange tijd geteisterd door bendegeweld. In het najaar staan omstreden verkiezingen gepland die het geweld doen toenemen. Deze week publiceerde UNICEF een rapport dat meldt dat ruim achtduizend vrouwen en kinderen in Port-au-Prince hun huizen hebben verlaten uit angst voor het geweld. Zij verblijven nu in sporthallen en andere tijdelijke opvangcentra. Water, voedsel en dekens raken op.
Het is al langere tijd onrustig in Haïti, maar de besmettingen met covid-19 bleven het afgelopen jaar laag. Dat laatste lijkt voorbij, nu de besmettingen in rap tempo toenemen, terwijl er nog geen vaccins voorhanden zijn. Ondertussen blokkeren gewapende bendes de toegangs- en uitvalswegen van de hoofdstad Port-au-Prince. De overheid grijpt niet in. De bewoners zitten in de val.
Het bestuur van Haïti verkeert al geruime tijd in een crisis. President Jovenel Moïse heeft begin vorig jaar het parlement buiten spel gezet en regeert sindsdien per decreet. Sinds februari wordt zijn presidentschap betwist: zijn zittingstermijn zou verlopen zijn. De politieke chaos en de groeiende onveiligheid maken volgens velen verkiezingen op dit moment onmogelijk. Ook de internationale gemeenschap lijkt dit nu in te zien.
De Haïtiaanse premier Joseph Jouthe kondigde afgelopen woensdag aan dat hij ontslag heeft genomen, omdat het land geconfronteerd wordt met een piek in moorden en ontvoeringen en zich voorbereidt op een aanstaand constitutioneel referendum en algemene verkiezingen later dit jaar.
Haïti heeft geen enkel vaccin om zijn ruim elf miljoen mensen een jaar na het begin van de pandemie aan te bieden. Gezondheidsdeskundigen maken zich zorgen dat het welzijn van Haïtianen opzij wordt geschoven naarmate geweld en politieke instabiliteit in het hele land toenemen.
Gemaskerde agenten die zeiden dat ze behoorden tot een ontevreden deel van de Haïtiaanse politie, bekend als ‘Fantom 509’, bestormden woensdag verschillende politiebureaus in Port-au-Prince, waarbij ze gevangengenomen kameraden bevrijdden die beschuldigd werden van deelname aan een vermeende staatsgreep tegen de omstreden president Jovenel Moise vorige maand.
Het slepende conflict tussen het grootste deel van de Haïtiaanse bevolking en president Jovenel Moïse met zijn aanhangers uit zich ook in wantrouwen tegenover alles wat de overheid betreft. Zo constateert het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties dat de vaccinatieprogramma’s niet alleen zwaar te lijden hebben van het gebrek aan vertrouwen in de gezondheidszorg, maar ook van fake news.
Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.
Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.
Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.